„Zagrożenia nadmiernego długu publicznego. Edycja 2024” – przedstawiamy raport Instytutu Odpowiedzialnych Finansów, Fundacji Przyjazny Kraj oraz Instytutu Finansów Publicznych.

Raport przedstawia problematykę długu publicznego, czynniki jego wzrostu i stabilności, ale również zagrożenia wynikające z nadmiernego poziomu deficytu i długu, który może prowadzić do kryzysu zadłużenia. Jest to doroczna aktualizacja raportów z 2021, 2022 i 2023 roku o tym samym tytule, uwzględniająca zmiany na rynku finansowym w latach 2023-2024, przedstawiająca diagnozę sytuacji finansów publicznych w Polsce, uwarunkowania zarządzania długiem publicznym i kosztów jego obsługi, oraz zmiany w unijnych ramach polityki budżetowej.

Jak zmienia się obraz długu publicznego w Polsce na tle innych krajów Unii Europejskiej? Dlaczego jesteśmy na ścieżce objęcia unijną procedurą nadmiernego deficytu? Skąd bierze się skokowy wzrost luki VAT i jakie będzie mieć konsekwencje dla budżetu państwa? Jak bezpiecznie i efektywnie zarządzać długiem publicznym? Dlaczego obniżenie kosztów obsługi długu jest ważne w kontekście finansowania potrzeb rozwojowych kraju? Z jakich powodów nie możemy sobie pozwolić na taki poziom długu jak kraje będące w strefie euro? Czy powinna niepokoić relacja długu do PKB, mimo że jest aktualnie relatywnie niska na tle niektórych krajów UE; o ile w kolejnych latach będzie się ona zwiększać? W jakim celu wydłużać zapadalność polskiego długu? Czy zadłużanie się państwa na zagranicznych rynkach i w obcych walutach jest bezpieczne? Jak nasz kraj będzie wpisywać się w unijne nowe ramy polityki budżetowej? – na te i wiele innych pytań związanych z długiem publicznym odpowiadają: Sławomir Dudek, Ludwik Kotecki i Marta Petka-Zagajewska, autorzy raportu „Zagrożenia nadmiernego długu publicznego. Edycja 2024” przygotowanego przez Instytut Odpowiedzialnych Finansów w partnerstwie i ze wsparciem pomysłodawcy projektu Fundacji Przyjazny Kraj oraz Instytutu Finansów Publicznych.

Raport wyraża prywatne opinie autorów, a nie instytucji, w których pracują.

Raport do bezpłatnego pobrania:

www.przyjaznykraj.pl     www.iof.org.pl  www.ifp.org.pl    www.efcongress.com

– Niestety spełniliśmy wszystkie przesłanki rozpoczęcia wobec Polski unijnej procedury nadmiernego deficytu. I ta procedura w czerwcu została wprowadzona. Po pierwsze, wystąpiło przekroczenie poziomu dopuszczalnego deficytu. Po drugie, przekroczenie jest trwałe, ponieważ deficyt według większości prognoz jeszcze wzrośnie. A po trzecie, zwiększone wydatki na wyposażenie wojskowe czy osłony przed wzrostem cen energii nie wyjaśniają w pełni przekroczenia deficytu. „Nadmierny” deficyt to nie jest „stabilny” czy „bezpieczny” – piszą we wstępie autorzy. I dodają: „Pojawiło się nowe, nie występujące w ostatnich latach zagrożenie. Po krótkim okresie zmniejszenia, luka VAT ponownie wzrosła, osiągając poziom 15,8% potencjalnych wpływów z tego podatku. W ciągu dwóch lat luka VAT wzrosła o ponad 40 mld zł, co oznacza trwałe pogorszenie strony dochodowej budżetu państwa. Na jednym silniku trudniej będzie stabilizować finanse publiczne.”

W raporcie autorzy ostrzegają, że Polska stoi w obliczu rosnącego zadłużenia publicznego i opisują prognozy długookresowe, zgodnie z którymi w ciągu dekady wskoczymy do pierwszej dziesiątki krajów z najwyższym długiem w całej UE, a jeżeli nie podejmiemy działań naprawczych dług może wzrosnąć powyżej 80% PKB. Podkreślają, że tym bardziej ważne są uwarunkowania zarządzania długiem w zakresie jego zapadalności i struktury.

„Uwarunkowania zarządzania długiem publicznym obejmują zarówno czynniki międzynarodowe, jak i krajowe. W 2023 roku rentowność obligacji skarbowych na rynkach bazowych przeszła z trendu wzrostowego w boczny z powodu lepszych perspektyw inflacyjnych. Wzrastające koszty obsługi długu i krótsza zapadalność obligacji stanowią znaczące wyzwania strukturalne. Trwałe obniżenie różnicy w rentowności polskich obligacji względem niemieckich (bundów) pozwoliłoby długoterminowo uwolnić ogromne środki, które zamiast iść na obsługę zadłużenia można by wydać na finansowanie celów rozwojowych kraju. W raporcie zwracamy uwagę na zagrożenia wynikające z krótkiej średniej zapadalności obligacji oraz wysokich kosztów obsługi długu, które są – odpowiednio – najkrótsze i drugie najwyższe w całej UE . Polska nie może sobie pozwolić na dług na tym poziomie co kraje będące w strefie euro, ponieważ nasze rentowności obligacji są dużo wyższe – uważają autorzy raportu.

– Ponawiamy apel: jest jeszcze czas, choć bez wątpliwości nie ma go zbyt dużo, by przedstawić wiarygodny i kompleksowy plan naprawy finansów publicznych. Potrzebujemy wiarygodnego planu redukcji deficytu, który umożliwi stabilizację długu publicznego i uchroni nas przed ostrzegawczymi scenariuszami Komisji Europejskiej i Międzynarodowego Funduszu Walutowego. Przed nami ogromne wyzwania w zakresie inwestycji militarnych, transformacji energetycznej i kryzysu demograficznego. Bezpieczeństwa nie da się budować zwiększając zagrożenia nadmiernego długu – konkludują autorzy raportu.

* * *

Instytut Odpowiedzialnych Finansów, misją i głównym celem Instytutu Odpowiedzialnych Finansów (IOF) jest dążenie do życia w świecie, w którym instytucje finansowe (prywatne i publiczne) służą podnoszeniu poziomu życia współczesnego społeczeństwa bez pomnażania zagrożeń dla przyszłych pokoleń. Naszym dążeniem jest informowanie, inspirowanie i promowanie standardów ograniczających nieodpowiedzialne zachowania oraz propagowanie zasad i reguł odpowiedzialnych finansów w sektorze banko­wym, ubezpieczeniowym i inwestycyjnym oraz w sektorze publicznym.

Fundacja Przyjazny Kraj, powołana w 2013 roku przez prywatnych fundatorów, jest organizacją pozarządowa, która w celach statutowych posiada m.in. prowadzenie badań i analiz dotyczących systemów regulacyjnych i ekonomicznych, promowanie wolności gospodarczej i rozwoju przedsiębiorczości, działalność edukacyjną, podejmowanie działań wspierających rozwój aktywności obywatelskiej i społecznej, wzrost efektywności działania instytucji państwowych i samorządowych.

Instytut Finansów Publicznych, działający na rzecz pożytku publicznego think tank typu watch dog – ośrodek ekspercko-analityczny, który reprezentuje interes społeczeństwa i obywateli oraz aktywnie uczestniczy w debacie publicznej. Jest niezależną i apartyjną organizacją pozarządową, która stawia za cele m.in. monitoring finansów publicznych, fact-checking i przeciwdziałanie populizmowi w życiu publicznym oraz wspieranie demokracji, praworządności i społeczeństwa obywatelskiego.

 

Kontakt

Ludwik Kotecki                              Sławomir Dudek                            Tomasz Prusek

ludwik.kotecki@iof.org.pl      slawomir.dudek@ifp.org.pl       tomasz.prusek@przyjaznykraj.pl

+48 601 321 722                            +48 506 132 251                            +48 507 008 732

 

Zobacz również

Wybierz wydarzenie
Europejski Kongres Finansowy2-4 czerwca 2025

ZAPISZ SIĘ NA NEWSLETTER!

W ramach newslettera przesyłać będziemy informacje o inicjatywach Samorządowego Kongresu Finansowego. Możesz spodziewać się także zaproszeń do udziału w debatach, ale również materiałów eksperckich w postaci komentarzy, artykułów czy raportów i filmów video.

Wyrażam zgodę na otrzymywanie informacji drogą elektroniczną (newsletter) i listowną na temat innych wydarzeń organizowanych przez Fundację Centrum Myśli Strategicznych. Zgoda jest obowiązkowa. Administratorem moich danych osobowych jest Fundacja Centrum Myśli Strategicznych z siedzibą ul. Stępińska 28, 00-739 Warszawa, e-mail: kontakt@fundacjacms.pl Mam prawo cofnąć zgodę w każdym czasie (dane przetwarzane są do czasu cofnięcia zgody). Mam prawo dostępu do danych, sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo sprzeciwu, prawo wniesienia skargi do organu nadzorczego jakim jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych z siedzibą w Warszawie przy ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa oraz prawo do przeniesienia danych.*

 

Wyszukaj na stronie

Anuluj wyszukiwanie