Ostatnie lata to okres prawdziwego boomu dla całego sektora bankowości detalicznej, którego wyniki windowało środowisko wysokich stóp procentowych. Nadchodzi jednak czas wyzwań i pytanie o to, jak utrzymać doskonałe rezultaty, a jednocześnie cieszyć się zaufaniem klientów. Czy ewentualne obniżenie stóp procentowych spowoduje presję na zwiększenie wyniku z opłat i prowizji? Jak wpłynie to na budowę długofalowych relacji? Aby w przyszłości utrzymać zyski na podobnym poziomie, banki będą musiały poszukać dodatkowych źródeł przychodu bądź efektywności.
Maciej Gawinecki, Partner i Dyrektor Zarządzający Kearney Ignite
Ostatnia edycja raportu „European Retail Banking Radar” potwierdza, że miniony rok był wyjątkowo korzystny dla większości banków działających na 21 europejskich rynkach, jakie przeanalizowali eksperci Kearney. Powszechnie rosły zarówno przychody, jak i wydajność i rentowność bankowości detalicznej. Wynik banków objętych badaniem wzrósł na 19 z 21 rynków europejskich osiągając 365 mld euro w 2023 r., co stanowi wzrost o 18 proc. r/r. Co interesujące, najbardziej imponujący wzrost dochodów nastąpił w Europie Wschodniej (30 proc.) i Europie Południowej (27 proc.). Mimo zaistnienia w pierwszych miesiącach 2023 roku pewnych turbulencji w globalnym sektorze finansowym, europejskie banki detaliczne nie tylko przetrwały burzę, ale wyszły z niej silniejsze, osiągając rekordową rentowność drugi rok z rzędu.
Rekordowe wyniki banków detalicznych
Zgodnie z raportem Kearney, w 2023 r. banki detaliczne odnotowały najlepsze wyniki w takich obszarach jak: wynik na klienta, który r/r wzrósł z 686 euro w 2022 roku do 830 euro w roku 2023 (+21 proc.) czy wynik na pracownika, który zwiększył się z 301 000 euro do 356 000 euro (+19 proc.). Jeszcze lepiej wyglądało to w przypadku zysku na klienta, który w ciągu roku zwiększył się o 45 proc., ze średnio 233 euro do 337 euro. Na tak dobre ubiegłoroczne wyniki banków złożyły się przede wszystkim wzrost odsetek o 23,5 proc. w stosunku do 2022 roku oraz wyższe stopy procentowe.
Bankom udało się także poprawić efektywność i na nowo zdefiniować właściwy stosunek kosztów do dochodów. Przez ponad dekadę europejskie banki detaliczne walczyły o to, by wskaźnik kosztów do dochodów wynosił poniżej 60 procent. Wzrost dochodów w roku 2023 obniżył go do 53 proc. Wiodące europejskie banki odnotowały jeszcze lepszy wynik – wskaźnik kosztów do dochodów utrzymał się na poziomie bliskim 30 proc (w Polsce 35 proc. w 2023 roku). W kategorii zysków wyróżniały się w szczególności takie kraje, jak Polska, Włochy i Słowenia, gdzie w ciągu zaledwie roku banki zwiększyły rentowność na klienta ponad dwukrotnie.
Polski system bankowy, podobnie jak banki w strefie euro, najbardziej skorzystał ze wzrostu stóp procentowych. Jak podaje Główny Urząd Statystyczny, wynik finansowy netto sektora bankowego w Polsce w 2023 roku wyniósł 27,6 mld zł, co oznacza wzrost o niemal 160 proc. r/r. Polski sektor bankowości detalicznej, choć pod względem zyskowności wyróżnił się na tle Europy, będzie musiał zmierzyć się z podobnymi, jak inne europejskie rynki wyzwaniami. W kontekście tym pojawia się pytanie o to, jakie działania powinny podjąć banki, by utrzymać równie dobre wyniki. Jak wpłynie to na wysokość prowizji i opłat, a ostatecznie na relacje z klientami.
Wysokie zyski przydadzą się pod kątem przyszłych wyzwań
Mimo, że w 2023 roku banki detaliczne osiągnęły znakomite wyniki, wszystko wskazuje na to, że kolejne lata mogą okazać się trudniejsze. Przede wszystkim ze względu na planowaną w 2025 roku obniżkę stóp procentowych. Od roku 2019 wynik odsetkowy banków rósł średnio o 19 proc i w 2023 roku wyniósł 76 mld złotych. W przypadku spadku stóp procentowych do 3 proc., wynik ten może zmniejszyć się o ok. 20 mld PLN. Aby stawić czoła nadchodzącym wyzwaniom, banki będą musiały wykorzystać silną obecnie pozycję finansową, by na nowo określić swoje modele biznesowe i operacyjne. Wszystko po to, by spoglądając w przyszłość, działać w duchu regeneracyjnym, a nie jedynie reagować na bieżące trendy.
Szczególnie uważnie należy przyglądać się wskaźnikom, takim jak koszty, inflacja i wysokość stóp procentowych. Znaczące sygnały w tym zakresie mieliśmy już w roku ubiegłym. Jak wykazało nasze badanie, choć koszty banków w 2023 roku nie rosły tak szybko, jak dochody, to ich skok o +5,2 proc. oznaczał wzrost o 10 mln euro i był największy od 16 lat. Inflacja i wysokie stopy procentowe, choć windowały zyski banków, miały również wpływ na oszczędności i kredyty. W minionym roku depozyty klientów wzrosły tylko o 0,5 proc., co daje do myślenia, biorąc pod uwagę wcześniejszą średnią, wynoszącą 2-4 proc. rocznie. Według podobnego wzorca przebiegał w zeszłym roku także wzrost kredytów, osiągając średnio tylko 0,7 proc. w ciągu roku.
W przypadku banków transformacja regeneracyjna będzie wymagała dokonania szeregu zmian, m.in. zajęcia się kosztami pomimo utrzymującej się presji inflacyjnej; wykorzystania danych i technologii, aby rozumieć, przewidywać i reagować na potrzeby klientów, zwiększenia efektywności operacyjnej oraz uważnego monitorowania ryzyka i zarządzania nim, szczególnie koncentrując się na nowych rodzajach zagrożeń pojawiających się w zmieniającym się krajobrazie technologicznym (cyberataki i oszustwa oparte na sztucznej inteligencji) czy rozwijania i przekształcania modelu biznesowego w celu uzyskania większej długoterminowej wartości, a także wspierania przejścia na bardziej ekologiczną i sprawiedliwą gospodarkę.
Kearney to działająca od 1926 roku firma konsultingowa, zapewniająca strategiczne doradztwo największym na świecie przedsiębiorstwom, agencjom rządowym oraz organizacjom non-profit. Na liście jej klientów znajduje się ponad ¾ firm wymienianych w rankingu Fortune Global 500. Kearney od dwóch lat znajduje się na pierwszym miejscu w The Consulting Report. Działa poprzez sieć ponad 60 biur zlokalizowanych w ponad 40 krajach. Firma zatrudnia na całym świecie powyżej 4 tys. pracowników. Jej konsultanci są absolwentami prestiżowych uczelni oraz ekspertami z wieloletnim doświadczeniem w szeregu branż i sektorów. W Polsce Kearney działa od 1990 roku, a od 1996 roku posiada swoje oficjalne biuro w Warszawie. Na rynku polskim specjalizuje się w doradztwie strategicznym dla branż takich jak m.in.: finanse i bankowość, handel i dobra konsumenckie, telekomunikacja, energetyka, przemysł ciężki (chemia i górnictwo) oraz transport i logistyka. Więcej na temat firmy: www.kearney.com
