Czy stać nas na zieloną transformację? Nowy paradygmat zrównoważonego finansowania
Nie mamy planety B – możemy powtórzyć tytuł głośnej książki profesora Mike’a Bernersa – Lee. Ziemia nie należy tylko do nas, ale i do naszych dzieci. Aby była spokojnym i bezpiecznym domem także dla przyszłych pokoleń , musimy zacząć działać jak najszybciej. W obliczu coraz powszechniejszych ekstremalnych zjawisk pogodowych oraz odczytów temperatury, które rokrocznie biją historyczne rekordy[1], nie ma wątpliwości, że globalne ocieplenie i kryzys klimatyczny stanowią dziś jedno z najpilniejszych wyzwań dla całego świata.
Badania naukowe wskazują, że aby ograniczyć globalne ocieplenie do 1,5 °C, musimy do 2030 r. zmniejszyć globalne emisje o 43% w porównaniu z poziomami z 2019 r. [2] Ścieżkę do osiągnięcia neutralności klimatycznej europejskiej gospodarki, w tym do zerowej emisyjności UE do 2050 roku, wyznaczają Porozumienie Paryskie i Europejski Zielony Ład. Na szczeblu ONZ z kolei podczas ostatniego szczytu COP 28 w Dubaju przedstawiciele 154 krajów zawarli porozumienie, w którym zgodzili się pracować nad potrojeniem mocy instalacji OZE na świecie i znaczącym ograniczeniem emisji metanu do 2030 r oraz osiągnięciem zerowej emisji dwutlenku węgla netto do 2050 r.
O tym, czy te ambitne cele zostaną zrealizowane, czy też pozostaną wyłącznie w sferze deklaracji, zdecyduje m.in. finansowanie. Będzie to wymagało nie tylko kroku, ale wręcz skoku milowego w inwestycjach na rzecz klimatu oraz wielostronnej współpracy międzynarodowej Północy i Południa.
520 miliardów euro rocznie – na tyle szacowana jest wartość inwestycji niezbędnych do zrealizowania do 2030 r., by wdrożyć założenia Europejskiego Zielonego Ładu. Oprócz tego Europa potrzebuje około 92 miliardy rocznie na dodatkowe inwestycje mające na celu zwiększenie zdolności UE do produkcji technologii zeroemisyjnych[3]. Realizacja tych założeń wymaga przekierowania przepływów kapitału w kierunku zrównoważonych inwestycji. Już wdrożone, jak i kształtujące się wymogi regulacyjne oraz wytyczne dla europejskiego sektora finansowego w zakresie ESG wywierają presję na sektor finansowy, który odgrywa kluczową rolę w finansowaniu zielonej transformacji.
Jak wygląda zielona transformacja z perspektywy instytucji finansowych? Aby odpowiedzieć na to pytanie, z pewnością pomocne będzie spojrzenie na makroekonomiczny wymiar transformacji – zwłaszcza że Europa musi znaleźć odpowiedni balans między realizacją celów związanych z neutralnością klimatyczną a zachowaniem konkurencyjności gospodarki, zrównoważonym rozwojem społecznym oraz dyscypliną budżetową[4]. Mówiąc o finansowaniu transformacji, musimy bowiem pamiętać, że założeniem Europejskiego Zielonego Ładu nie jest produkować mniej czy zrezygnować z rozwoju przemysłu, ale tak przeorganizować biznes, by ograniczyć jego emisyjność przy jednoczesnym wzroście innowacyjności i konkurencyjności. Patrząc na proces transformacji w ten sposób, jesteśmy w stanie skoncentrować się nie tylko na jej wyzwaniach, ale na tym, jak stać się beneficjentem transformacji. W tym miejscu pojawia się pytanie o to, jak sfinansować zieloną transformację bez negatywnego wpływu na rozwój gospodarczy i wzrost zatrudnienia. Stopniowe odchodzenie od paliw kopalnych i innych źródeł emisji dwutlenku węgla wymaga znacznych dostosowań technologicznych w infrastrukturze, energetyce i produkcji rolnej w czasie, gdy w wielu częściach świata nadal istnieją duże luki rozwojowe. Realokacja środków między sektorami, zawodami i lokalizacjami oznacza daleko idące konsekwencje społeczne, np. pracownicy tradycyjnych sektorów będą musieli zmienić pracę, co często wiąże się z koniecznością zbudowania nowych umiejętności. A to tylko jedno z wielu wyzwań.
Musimy zatem skupić się na tym, jak zapewnić środki na zieloną transformację, jednocześnie zwracając uwagę na aspekty społeczne i makroekonomiczne. Jako uczestnicy rynku finansowego prowadzimy dialog na temat tego, jak zapewnić zrównoważone finansowanie, a także tego, jak zmieniają się strategia i role funduszy inwestycyjnych. Te zagadnienia pojawią się w programie tegorocznego Europejskiego Kongresu Finansowego.
Ewa Małyszko, Prezes Zarządu PFR TFI
___________________________________________________________
[1] https://climatereanalyzer.org/clim/t2_daily/?dm_id=world
[2] https://unfccc.int/news/cop28-agreement-signals-beginning-of-the-end-of-the-fossil-fuel-era
[3] https://www.eea.europa.eu/publications/investments-into-the-sustainability-transition