• Leszek Pawłowicz, Koordynator Europejskiego Kongresu Finansowego
• Przemysław Szczygielski, Przewodniczący Rady Programowej, Lider sektora finansowego w Polsce, Lider zarządzania ryzykiem oraz doradztwa regulacyjnego dla sektora finansowego, Deloitte w Polsce

• Monika Gorgoń, Dyrektor Działu Compliance, AML i Ryzyka, Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie

W rozmowie:

• Marek Lusztyn Wiceprezes Zarządu, mBank S.A.
• Przemysław Szczygielski, Lider sektora finansowego w Polsce, Lider zarządzania ryzykiem oraz doradztwa regulacyjnego dla sektora finansowego, Deloitte w Polsce

Jak co roku podczas konferencji ZRiK omówione będą najważniejsze zagadnienia z perspektywy zarządzania ryzykiem i kapitałem w Banku. Do najczęściej wymienianych i poruszanych zagadnień w tym roku należą:
– Kumulacja i narastanie ryzyk prawnych w relacjach z kredytobiorcami,
– Makroekonomiczne zagrożenia dla stabilności finansowej banków,
– Wzrost ryzyka kredytowego (w kredytach detalicznych i korporacyjnych),
– Wpływ zagadnień z zakresu ESG, transformacji energetycznej i zarządzania niskoemisyjnością na sytuację i strategię banków oraz podejście do zarządzania ryzykiem,
– Potrzeby kapitałowe i atrakcyjność inwestycyjna banków.

Wojna na Ukrainie nadała nowy wymiar każdemu z powyższych tematów dodatkowo komplikując i tak złożoną sytuację.

O tym co spowodowało, że te tematy znalazły się na szczycie listy wskazanej przez ekspertów oraz co ważne znalazło się tuż poza listą, ale będzie kluczowe w nadchodzącym roku porozmawiają goście „Kwadransa z Europejskim Kongresem Finansowym” podczas seminarium Zarządzanie Ryzykiem i Kapitałem w Bankach

Prowadzący:

Andrzej Reich, Lider Klubu Odpowiedzialnych Finansów przy EKF

Wśród uczestników debaty:

• Marcin Liberadzki, prof. SGH, Doradca ekonomiczny Marszałka Senatu, radca prawny
• Cezary Stypułkowski, Prezes Zarządu, mBank S.A.
• Marek Wierzbowski, Profesor nauk prawnych, Uniwersytet Warszawski, Partner w Kancelarii Prof. Wierzbowski & Partners

W ostatnich latach narasta spór konsumentów z bankami. Powoduje on niebezpieczną kumulację ryzyka prawnego. Jego materializacja, zważywszy na skalę i skutki finansowe, może w znacznym stopniu zagrozić stabilności polskiego systemu finansowego. Jednakże, zważywszy na sposób prowadzenia sporu, stawiane w pozwach zarzuty pod adresem banków, a także poszukiwanie sposobów unieważniania kredytów walutowych w przypadkach przedsiębiorców, nie sposób nie dostrzegać dążenia adwersarzy banków do możliwości podważania każdej umowy z bankiem, bez względu na to kto jest jej stroną i czego ta umowa dotyczy.

Konsumenci kwestionują niektóre postanowienia umowne w zawieranych przed laty kontraktach długoterminowych. Spory z bankami rozpoczęły się gdy w umowach o kredyt walutowy zmaterializowało się ryzyko kursowe, w wyniku czego sytuacja finansowa kredytobiorców uległa pogorszeniu. Obecnie wyrasta nowy przedmiot sporu: wzrost oprocentowania kredytów złotowych. Ponieważ źródłem sporów są w rzeczywistości niekorzystne zmiany warunków rynkowych, które pogarszają finansowy wymiar obsługi kredytów, postępowanie kredytobiorców nosi znamiona ryzyka nadużycia.

Kwestionowane postanowienia umowne znajdują się w prawie wszystkich umowach dotyczących konkretnego produktu (tabela kursowa, Wibor). Gdy umowy te były zawierane nikt nie podważał zawartych w nich postanowień – ani konsumenci, ani prawnicy, ani żadna z instytucji publicznych odpowiedzialna za ochronę konsumentów, a zwłaszcza UOKiK. Obecnie, akceptacja żądań zawartych w pozwach zagraża stabilności banków, a zważywszy na skalę zjawiska i jego skutki finansowe materializujące się ryzyko prawne ma bardzo niebezpieczny wymiar systemowy.

Zdziwienie musi budzić postawa instytucji publicznych, takich jak UOKiK, który powinien bronić interesów wszystkich konsumentów, a nie nielicznej ich grupy kosztem pozostałych. W przypadku banków konsumentami są zarówno deponenci, jak i kredytobiorcy. Ochrona kredytobiorcy obarcza ryzykiem deponenta i odwrotnie. Dlatego stanowiska wyrażane przez instytucje publiczne powinny być wyważone, aby żadna ze stron nie była faworyzowana. Niestety, instytucje publiczne powołane do ochrony konsumentów nie widzą deponentów i kierują się jedynie interesem kredytobiorców. Spór przybiera na sile i nie widać ani jego rozwiązania, ani starań instytucji publicznych, choć pewną nadzieję może rodzić jasne i klarowne orzeczenie Sądu Okręgowego w Łodzi z 9 lutego 2022 roku.

Gospodarz debaty: Klub Odpowiedzianych Finansów przy EKF

Prowadzący:

Mariusz Cholewa, Prezes Zarządu, Biuro Informacji Kredytowej S.A.

Wśród uczestników debaty:

• Joanna Erdman, Wiceprezes Zarządu, ING Bank Śląski S.A.
• Marcin Gadomski, Wiceprezes Zarządu Banku Pekao S.A., nadzoruje Pion Zarządzania Ryzykami
• Artur Głembocki, Deputy Chief Risk Officer, Santander Bank Polska S.A.

1.  Wojna w Ukrainie, napływ uchodźców, znaczący wzrost ryzyka geopolitycznego i ryzyka makroekonomicznego – jak istotny może być negatywny bezpośredni i pośredni wpływ tych zdarzeń i zjawisk na ryzyko klientów biznesowych i klientów detalicznych?
2.  Wzrost ryzyka kredytowego kredytów mieszkaniowych w kontekście wzrostu kosztów obsługi zadłużenia (wyższe stopy procentowe) oraz kosztów utrzymania gospodarstw domowych (wysoka inflacja) przy braku odpowiedniego wzrostu dochodów rozporządzalnych. Jakie konsekwencje mogą mieć regulacje wprowadzające możliwość finansowania z budżetu brakującego wkładu własnego dla rynku mieszkaniowego, kredytobiorców i ryzyka banków? W których segmentach portfeli kredytów mieszkaniowych istnieje potencjalnie największe ryzyko? Jaki wpływ na rynek mieszkaniowy i ryzyko kredytów mieszkaniowych będzie miał masowy napływ uchodźców z Ukrainy?
3.  Ryzyko regulacyjne i jego możliwy wpływ na wzrost ryzyka kredytowego. Jak przełożą się na banki projektowane regulacje dotyczące firm pożyczkowych w świetle przenikania zadłużenia bankowego i pożyczkowego? Możliwe dalsze scenariusze w kwestii kredytów frankowych?
4.  Wzrost kosztów działalności przedsiębiorstw (energia, surowce, pracownicy, koszty finansowania) przy ograniczonej możliwości wzrostu przychodów, jako główny czynnik ryzyka dla kredytów mikroprzedsiębiorców, średnich oraz dużych przedsiębiorstw. Wzrost kosztów i dostępności surowców po wybuchu wojny w Ukrainie oraz ograniczenia rynków w wyniku sankcji jako istotne zagrożenie dla działalności firm. Omówienie poszczególnych branż.
5.  Brak zgodności z wytycznymi ESG w zakresie prowadzenia biznesu jako jedno z kluczowych rodzajów ryzyka w średnioterminowym okresie.

Prowadzący:

Przemysław Szczygielski, Lider sektora finansowego w Polsce, Lider zarządzania ryzykiem oraz doradztwa regulacyjnego dla sektora finansowego, Deloitte w Polsce

Wśród uczestników debaty:

• Tomasz Kubiak, niezależny ekspert, były CFO Banku Pekao S.A.
• Kamil Liberadzki, Dyrektor Departamentu Rozwoju Regulacji w Urzędzie Komisji Nadzoru Finansowego, Profesor Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, Członek Zarządu European Banking Authority
• Marek Lusztyn Wiceprezes Zarządu, mBank S.A.

Czynniki ESG stają się coraz częściej przedmiotem dyskusji w każdym z sektorów branżowych w tym również w finansowym. Ekologiczna ekonomia bezpośrednio i pośrednio wpływa na domowe budżety, rentowność przedsiębiorstw, strategie inwestycyjne osób fizycznych, inwestorów instytucjonalnych czy budżety rządów. Skłonność do kompromisów maleje wraz ze wzrostem świadomości kosztów zmian i gorszej sytuacji ekonomicznej. Wcześniejsze zmiany regulacyjne w wielu przypadkach spowodowały migrację wysokoemisyjnych sektorów do bardziej „liberalnych” ekologicznie krajów zamiast ograniczyć emisje CO2.
14 lipca br. Parlament Europejski uchwalił pakiet legislacyjny dotyczący klimatu i energii „Fit for 55”, aktualizujący wcześniejszy Europejski Zielony Ład (ang. The European Green Deal). Z dokumentu wynika, że Unia Europejska do roku 2030 ma osiągnąć redukcję emisji dwutlenku węgla aż o 55 proc. względem 1990 roku, przy czy jest to wzrost aż o 15 punktów procentowych względem wcześniejszych ustaleń. Cele Unii Europejskiej można więc nazwać ambitnymi. Wciąż jednak pozostaje wiele obszarów do interpretacji i doprecyzowania. Nadchodzące Stress Testy EBA obejmujące ryzyka klimatyczna zwiększą świadomość co do potencjalnej skali wpływu zmian klimatycznych na jakość portfeli kredytowych. Wojna na Ukrainie wpływająca na dostępność i stabilność gazu i ropy weryfikują plany i ambicyjne Europy w zakresie transformacji energetycznej.

Zagadnienia:

• kierunek istniejących i nadchodzących zmian regulacyjnych,
• wpływ czynników ESG na sytuację i strategię banków w Polsce,
• wpływ transformacji energetycznej i zarządzania niskoemisyjnością na ryzyko portfela kredytowego w Polsce (której gospodarka jest jedną z najbardziej emisyjnych w UE),
•  oczekiwania różnych typów inwestorów w zakresie ESG i ujawnień
• krótko i długoterminowy wpływ wojny na Ukrainie na proces i ambicje celów transformacji energetycznej.

Gospodarz debaty: Deloitte

W globalnym świecie analizuje się opłacalność angażowania kapitału w poszczególne przedsięwzięcia, w poszczególne branże czy w poszczególne kraje. Przedmiotem naszego zainteresowania jest atrakcyjność inwestycyjna polskich banków, możliwość pozyskania kapitału od inwestorów dla celów rozwijania biznesu i możliwości sprostania rosnących wymogów kapitałowych nakładanych przez regulatorów międzynarodowych.

Na potrzeby kapitałowe można patrzeć przez pryzmat istnienia szans biznesowych na osiągnięcie satysfakcjonującego zwrotu z kapitału. Powstaje pytanie, na ile obecne uwarunkowania makroekonomiczne i regulacyjne (zwłaszcza w odniesieniu do sektora bankowego) stanowią podstawę do zwiększania kapitałów bankowych i ich efektywnego wykorzystania z punktu widzenia inwestorów.

Wysoka inflacja, kolejne podwyżki oficjalnych stóp procentowych oraz spodziewane tempo wzrostu gospodarczego kraju mogą zasadniczo wpływać na mniejsze zainteresowanie przedsiębiorstw i gospodarstw domowych kredytem bankowym. Niski poziom inwestycji w polskiej gospodarce wydaje się dawać przestrzeń dla rozwoju akcji kredytowej, szczególnie w sytuacji koniecznej transformacji energetycznej kraju. Jednocześnie wyższe stopy procentowe oraz prawdopodobnie niższe tempo wzrostu PKB w Polsce i na świecie mogą wpływać na materializowanie się ryzyka kredytowego. Ponadto obserwuje się stale rosnące ryzyko prawne w działalności bankowej, zwłaszcza w relacjach z konsumentami, które wpływa na ekonomikę prowadzonej działalności bankowej.

Polskie banki będąc efektywnymi kosztowo podmiotami gospodarczymi zmagają się z wysokimi obciążeniami finansowymi, zwłaszcza podatkiem bankowym oraz wysokimi składkami na Bankowy Fundusz Gwarancyjny.

W tym roku mamy do czynienia z dalszym zwiększaniem wymogów kapitałowych dla banków. Banki są w procesie budowy MRREL lub TLAC do poziomu nałożonego przez organ odpowiedzialny za resolution. Prace legislacyjne UE zakładają przyjęcie w tym roku nowych zmian w CRR,, które będą implementować finalne podejście ujęte w Bazylei III. Na horyzoncie jawią się także zmiany wymogów ostrożnościowych w zakresie wprowadzania nowych regulacji w zakresie ESG, które dla krajów takich jak Polska mogą wiązać się z koniecznością zastosowania wyższych wymogów kapitałowych.

Na tym tle powstają pytania o strategie polskich banków dotyczące zwiększania kapitałów. Czy taki wzrost jest pożądany? Czy może on odbywać się tylko w wyniku akumulacji zysków czy też kapitał może być pozyskany z zewnątrz? Czy w świetle analiz efektywności wykorzystania kapitału inwestorów polski sektor bankowy może skutecznie konkurować o kapitał na międzynarodowym rynku kapitałowym?

Gospodarz debaty: Związek Banków Polskich