Makroekonomiczne wyzwania
i prognozy dla Polski
XV edycja czerwiec 2025

- Zorganizowanie świata powojennego wyczerpywało swoje możliwości. Porządek, jaki był po II wojnie światowej, upadł. Pytanie jest także o to, jaki system zaproponować ludziom. Komunistyczny czy kapitalistyczny? Odpowiadam młodym ludziom, którzy są za komunizmem – system komunistyczny to jest ładnie napisany, ale nie uda się tego nigdzie zrealizować. Więc zostaje nam kapitalizm. Jak poradzić sobie z demagogią i populizmem? Jak utrzymać narody i prowadzić narody, które nie mają żadnych lęków, bo odrzuciły Pana Boga? Czy to się uda? (…) To, co się dzieje dziś w świecie bierze się stąd, że społeczeństwa nie wierzą w demokracje, nie bronią demokracji.

- Europejski Bank Inwestycyjny ma wpisane w swoje działanie wspieranie demokracji i wspieranie Unii Europejskiej. Nie finansujemy projektów, które nie respektują praw społecznych i praw pracowników. Działamy według zasady opartej nie tylko o ryzyko i zwrot, ale w oparciu o możliwość wykreowania wartości dodanej.

- Adam Smith zamienił logikę Boga na logikę niewidzialnej ręki rynku. Ludzie mieli zacząć poszukiwać zaspokojenia swoich indywidualnych potrzeb, także firmy – zniknął nam interes społeczny. Potrzebna jest nam rewolucja w koncepcji idei. Potrzebna jest nam rewolucja w tym terenie (idei), żeby zamienić interesy jednostkowe na interesy wspólne.

- Globalizacja była ogromnym sukcesem dla bardzo wielu ludzi na świecie, zbudowała klasę średnią, ale zostawiła wiele osób w tyle, którzy zastanawiają się też jak nakarmić swoje dzieci. Musimy zastanowić się, jak rozwiązać te problemy i jak współpracować ze sobą, żeby je rozwiązać.

- Po Global Investor Summit w zeszłym roku zaprosiliśmy ekonomistów do dyskusji, czy biznes lubi demokrację. Efektem tego jest książka Profit and Principles. Jeśli system nie szanuje praw człowieka, nie szanuje wolności sądownictwa, w końcu nie uszanuje praw własności. Kapitał stanie się zakładnikiem tych systemów.

- Globalizacja opierała się na zasadach, które były wspólne dla wszystkich. Otwarta gospodarka, globalny podział pracy podwyższały dobrostan wszystkich. Teraz te wspólne interesy zostały zastąpione teraz indywidualnym interesamiMusimy dążyć do odbudowy relacji transaltlantyckich, ale do tanga trzeba dwojga. Unia musi rozwijać swoją autonomię gospodarczą. Musimy zwiększać swoją moc i zdolność. Musimy stać się superpotęgą wojskową w ciągu 10 lat. To się wiąże z siłą ekonomiczną. Utrzymując jednocześnie wolność polityczną obywateli. Europą musi budować swoją konkurencyjność w technologiach. Unia musi stać się superpotęgą pod względem taniej i dostępnej energii. Jesteśmy dzisiaj jedynym dużym rynkiem przestrzegającym zasad. My powinniśmy pójść w drugą stronę niż USA, które buduje bariery w handlu. Musimy się utożsamiać z wartościami.

- Trzydzieści parę lat temu sektora bankowego nie było. Mieliśmy do czynienia tylko z jego zaczynami. Przez ten czas zbudowaliśmy cały, silny, nowoczesny sektor.(…) Stworzyliśmy infrastrukturę i podwaliny tego sukcesu polskiej gospodarki. Ale tranzycje są przed nami, bo ten sukces nie gwarantuje kolejnych. Co możemy zrobić, aby nadal służyć w tak efektywny sposób rozwojowi polskiej gospodarki? Wiemy, że najbliższe dwa lata będą ok, ale później przyjdą problemy.

- Rośnie zadłużenie globalne, sięga ono poziomu nieznanego od końca II wojny światowej. Kolejną jest kwestia cyberbezpieczeństwa i rosnąca fala oszukańczych transakcji. Jesteśmy tak mocni, jak najsłabszy element tej układanki. Telekomy nie mają restrykcyjnych regulacji w tym obszarze, a są kanałem, przez który dochodzi do ataków. To się musi zmienić.

- Wszyscy dostrzegają utrzymujący się wysoki poziom ataków na naszych klientów ze strony cyberprzestępców. Powrócił też dawno nie widziany problem modernizacji systemów bankowych. Podkreślam - modernizacji, a nie wymiany. AI nadal jest ważnym elementem na liście zadań. Wiemy, że ta technologia już funkcjonuje i zmienia naszą pracę. Banki nie są wyspą, mamy wpływ na wszystkie sektory gospodarki.

- W poprzednich latach poświęcaliśmy dużo uwagi poziomowi deficytu. Dzisiaj ekonomiści nie wierzą w prognozy Ministerstwa Finansów, że przekroczenie poziomu 60% deficytu będzie mieć charakter czasowy.

- Jeśli chodzi o banki kwestia bezpieczeństwa jest kluczowa. Fala deregulacji nie może tego zmienić. Zauważam problem modernizacji systemów bankowych. Także w kontekście AI. Tu jest miejsce na współpracę ze startupami, które mogą zaoferować swoje rozwiązania bankom. Bez tego będzie trudno osiągnąć pożądany poziom zaawansowania.

- Dzisiaj firmy nie są w stanie zaadaptować wszystkich zmian regulacyjnych, których jest za dużo. Mamy projekty deregulacji. KNF opublikował stosowny dokument. Unia też przygotowuje swoje pomysły. Problem w tym, że przedsiębiorcy nie są w stanie tego przetworzyć i zastosować.. Potrzebna jest deregulacja, nie sektora, ale całej gospodarki.

- Warto wykorzystywać partnerstwo publiczno-prywatne, które jest znane i musi stać się rozwiązaniem dla wielu branż. Finansowanie potrzebuje promocji, musimy tłumaczyć rolę banków w tym procesie. Ważną kwestią jest finansowanie polskich inwestycji z użyciem rynków międzynarodowych. Nie ma powodu by inwestycje w tej części Europy nie stały się miejscem dla międzynarodowych inwestorów.

- Widzę duże zainteresowanie Polską u klientów np. z Azji. Szukają miejsca, które zastąpi USA. Mamy nowe obszary - obronność. Mamy nowe rozwiązania, do których warto się odwołać. Mamy e-commerce, w którym Polska się wyróżnia, ma znaczące osiągnięcia, które mogą efektywnie działać nie tylko w Polsce, ale i na innych rynkach.

- Dla kolegów z zagranicy nasze banki są liderami wyznaczającymi trendy dla banków z innych rynków. Konieczne jest wspieranie naszych przedsiębiorców z małych i średnich firm. Musimy tworzyć platformy, które pomogą im np. rozpoznać ślad węglowy, tworzyć przestrzeń dla rozwiązań proekologicznych. Musimy wspomagać działa społeczne. (…)Przypominam o naszym obowiązku edukacyjnym wobec naszych klientów. Oni potrafią się posługiwać technologią, ale czy robią to bezpiecznie? Musimy pomóc im w tym obszarze.

- Zwracam uwagę na transformację polskiej gospodarki. Musimy to robić, budując różne alternatywy odchodząc od węgla. Nie tylko ze względów zdrowotnych, ale także ze względów ekonomicznych. Bo produkty wytwarzane w oparciu o brudną energię będą odrzucane przez rynek. Wydatki na transformację wyniosą 2 bln w najbliższych latach. To miejsce dla sektora bankowego. Musimy działać wspólnie, a nie tylko konkurować. Musimy tworzyć konsorcja, uczyć się jak finansować takie projektu w sposób bezpieczny i sprawny.

- Musimy sprawić by stopa inwestycji istotnie wzrosła. Do tego potrzebujemy rządu, dobrej polityki i aktywności banków. My musimy skupić się na inwestycjach małych firm. (…) Powinniśmy uczyć naszych klientów systematycznego oszczędzania. Stopa zastępowalności spada, więc nie będzie miał kto pracować na starsze pokolenia. Tutaj oszczędzanie jest najlepszym zabezpieczeniem. Musimy przekonywać naszych klientów do inwestowania.

- W najbliższych latach mamy pierwszy taki okres, w którym nasze położenie może dawać korzyści. Trwa wojna za granicą, ale mamy realne szanse.. Jesteśmy hubem logistycznym i nie zapowiada się by ta pozycja się zmieniła. Gdy skończy się wojna, zacznie się program odbudowy Ukrainy. To wszystko pozwala na rozwój małych firm działających pod skrzydłami dużych. Jest takie oczekiwanie, że Ci klienci muszą dostać kompetencje od nas.

- Jesteśmy blisko otworzenia nowego systemu, tzw. niewidzialnego banku. Widzimy to jako potencjał, wygodny, korzystny model dla naszych klientów. Ważne jest zaufanie do sektora i banków. Jesteśmy dzisiaj źródłem wiedzy dla naszego państwa.(…) Większość środków leży na rachunkach bieżących. Zamierzamy otworzyć rynek listów zastawnych i udostępnić go klientom. Dzięki temu dać impuls rozwojowy dla rynku nieruchomości.

- Stopień zrozumienia problemów, z którymi się mierzymy jest bardzo niski. (…) Żyjemy w świecie fałszywej statystyki jeśli chodzi np. o poziom inwestycji. Musimy się z tym zmierzyć. Zderzamy się z problemami zmian geopolitycznych. Ameryka już nie wróci, potrzebny jest nowy plan na bezpieczeństwo w Europie. Bez tego będziemy reagować na zagrożenia bardzo nerwowo.(…) Mamy ok. 35% papierów rządowych w bilansach. Jeśli dojdzie do przeceny to co się stanie? Do tego AI i konsekwencje społeczne, których nie znamy. Naszą powinnością jest przygotowanie naszych pracowników na zmiany wywołane przez AI. Bo skala tych zmian jest daleko większa niż myśleliśmy.

- Akcjonariusze myślą o zysku, klienci o produktach. Musimy współpracować, np. w obszarze AI czy cyberbezpieczeństwa. Pozwoli to wzmocnić cały sektor i osiągnąć wspólne cele. Nie musimy we wszystkim konkurować. (…) Umiem sobie wyobrazić, że agenci AI będą obsługiwać naszych klientów już wkrótce. Mamy całą infrastrukturę, mamy talenty w naszych zasobach, którzy to wykonają.

- Dzisiaj Europa nie ma żadnej wiodącej firmy globalnej, włączając to usługi finansowe z siedzibą w Europie. Nie jesteśmy największym producentem na świecie, nie jesteśmy też już największym konsumentem. Nie ma też globalnego banku z Europy. Czemu tak się stało? Wszystko co słyszymy w ostatnich latach to wielkie deklaracje - rewolucja IT, odbudowa Ukrainy, budowa innowacyjnej gospodarki. Ale pozostajemy tylko na deklaracjach. Jesteśmy mistrzami świata w regulacjach. Europa jest słaba, bo państwa członkowskie i ich rządy są słabe. Albo postawimy na Unię zdolna konkurować np. z Chinami albo musimy zaakceptować sytuacje, że nasza Unia nie będzie zdolna konkurować dłużej z Chinami. Za to Polska czy Niemcy będą mogły prowadzić swoją politykę i konkurować np. z Wietnamem czy Indonezją.

- Geopolityka jest dzisiaj ważniejsza niż strategie gospodarcze. Dlatego, będziemy próbowali znaleźć odpowiedzi na ten dylemat. (…) To, że EKF nie śpi nie oznacza, że my w Europie, w sektorze nie działamy trochę w uśpieniu. Pax Americana dobiegł końca, mimo iż przez dziesięciolecia gwarantował nam rozwój i dobrobyt. Rok temu dyskutowaliśmy czy chcemy się jeszcze ścigać. Dzisiaj już wiemy, że musimy się ścigać, bo konkurencja nie śpi, zmiany są wielkie. Na spotkaniu w USA branży krypto zapowiedziano koniec klasycznych banków, bo branża krypto będzie tańsza, szybsza i bardziej transparentne. Mamy wiele zdarzeń wpływających na nas codziennie. Gdy w Stanach szuka się nowych kanałów robienia biznesu, to w Europie szuka się bezpieczeństwa i stabilności, co,przekłada się na niższą konkurencyjność. Myślenie wizjonerskie nie cieszy się dużą popularnością w Europie.

- Mamy jeden z najlepszych wyników PKB w Unii Europejskiej. Nastroje konsumenckie ulegają poprawie, bezrobocie spada. Pierwszy raz spada też wskaźnik Giniego, co oznacza że utrzymujemy spójność. Ale zmiany populacyjne zmieniają otoczenie. Musimy postawić na wzrost produktywności, na innowacje. Przed nami wielkie inwestycje wymagające finansowania. Naszą ambicją nie jest dogonienie Zachodu. My musimy chcieć go przegonić. Innowacyjnością, szybkością rozwoju. (…) Jesteśmy liderem trzymania oszczędności w gotówce. To się musi zmienić. Będziemy pracować nad tworzeniem eqity culture, musimy zachęcać do inwestowania.

- Rynkowa wartość spółek skarbu państwa wzrosła do 380 mld złotych, to 1,5% PKB. Udało się opracować kodeks dobrych praktyk nadzoru. Dużo spółek przygotowało strategię rozwoju. To są działania miękkie, czy to one podniosły wartość? Zapewne tak. Ład korporacyjny podnosi wartość spółek skarbu państwa. Pokazuje to fakt, że ich wartość rosła szybciej niż indeksy giełdowe. Walczymy o wzrost wartości spółek, dzielimy się dywidendami.. Skarb państwa może być racjonalnym i odpowiedzialnym współwłaścicielem, egzekwującym jednak interesy państwa. Ale tylko 20% spółek skarbu państwa generuje 80% dochodów. Mamy wiele małych spółek z sektorów bez strategicznego znaczenia. Warto łączyć je sektorowo.

- Ważne by globalne przepływy wspierały demokrację, a nie totalitaryzmy. By nie tworzyły ryzyka wybuchu kolejnej wojny. Prywatni inwestorzy koncentrują się co do zasady na stopie zwrotu. Warto popatrzeć jak uzupełnić te perspektywę tak by opłacało się im inwestować w demokrację.

- Żyjemy w czasach, w których zmieniają się epoki. Musimy przejść na poziom kontynentów. Dzisiaj liczą się kontynenty. Musimy zrozumieć wyzwania jakie stoją przed nami. Musimy działać w ramach kontynentów. Musimy zjednoczyć pokłóconą Europę. Są tacy którzy chcą budować na wolnościach, np. wolnym rynku. Inni mówią - najpierw wartości, potem wolności gospodarcze. Zdjęliśmy kajdany, ale wciąż nie umiemy budować w nowych warunkach. Trzeba ustalić listę spraw, które muszą być globalne, a mniejsze tematy załatwiamy na poziomie kontynentów. Jeśli tego nie zrobimy, zginiemy tak jak dawne cywilizację.

- Dużo większe znaczenie dla przepływów kapitałowych mają inne czynniki niż demokracja. To stopień rozwoju gospodarczego i odległośc geograficzna.

Demokracja może być eksportowana przez wspieranie wzrostu gospodarczego. Mamy pomysł na rozwijania finansowania opartego o wypełnianie celów w zakresie demokracji – democracy linked bonds and loans. Uważamy, że potrzebne jest uwzględnienie w ratingach kredytowych stopnia zaawansowania demokracji.

- Jeśli kapitał jest za bardzo skoncentrowany, tzn. zbyt mało ludzi dysponuje dużym kapitałem, reguły demokracji mogą się zmieniać. Ci z kapitałem nie potrzebują obywateli, mogą bezpośrednio zwrócić się do władzy. Wcale nie oznacza, że mając demokrację będziemy mieć automatycznie dobry kapitalizm i na odwrót. Bo nie ma między nimi bezpośredniego związku. Jeśli chcemy mieć dobrą demokrację musimy budować także dobry rynek, ale to nie jest automatyczne. Kapitalizm nie zrobi za nas pracy w budowaniu demokracji. Lekcją demokracji jest fakt, że ludzi trzeba uczyć, że konsensus jest dobrą metodą budowania porozumienia. Trzeba ich tego uczyć.

- Gwałtownie wybudzają nas z wizji końca historii wojna, ataki cybernetyczne, wojna hybrydowa, kryzys przy granicy. Myślę, że jest czas aby pozbyć się naiwności. Następuje odwrót od zintegrowanego świata w okresie turboglobalizacji.(…) Musimy rozmawiać o tym jak zapewnić europejskim firmom równe warunki konkurowania, musimy zmniejszyć uzależnienie od pierwiastków krytycznych importowanych z państw autorytarnych.

- Potencjał sektora bankowego do finansowania gospodarki wynosi w Polsce ok. 13 proc. PKB. Zwiększyć ten potencjał to dla nas wielkie wyzwanie gdyż stoimy w obliczu zielonej transformacji. Musimy położyć silny nacisk na zwiększanie wartości firm, bo bez tego wspieranie celów rozwojowych państwa będzie niemożliwe (…) Chcemy wspierać budowanie polskich czempionów, a droga do tego prowadzi przez kompetentne zarządzanie korporacyjne.

- Niepewność jest hasłem, który przenika dzisiaj wszystkie dyskusje o gospodarce. Wojny, imigracja, sztuczna inteligencja to nasza codzienność. Macierz ryzyk wymaga stałych uzupełnień i aktualizacji. Nie znamy nie tylko odpowiedzi na wiele pytań, ale nawet nie znamy samych pytań. Naszym bezwzględnym obowiązkiem jest wiedzieć więcej o rynku finansowym. Zrozumienie pozwala przygotować scenariusze, także te krańcowe. Z punktu widzenia przygotowywania się na niepewne i niespodziewane ważne by modele biznesowe były zdrowe.

- Polska jest ostatnim krajem, który nie potrafi zamknąć problemu kredytów nominowanych w walutach. Musimy znaleźć pomysł na ugodę i uwolnić miliardy zamrożone dzisiaj w rezerwach na ten cel. One powinny pracować w gospodarce. Ważne by do tego rozwiązania dołączył także Bank Centralny. Byłaby to ważna kontrybucja do rzeczywistości zmieniającego się świata.

- Mamy już dobrze funkcjonujący drugi filar unii bankowej i jednolity mechanizm uporządkowanej likwidacji banków. Mamy rezerwowy fundusz restrukturyzacji, który osiągnął już wartość docelową 1 proc. depozytów, czyli 78 mld euro. To fundusz dla wszystkich 21 krajów unii bankowej. (…) Wiele banków to grupy transgraniczne i ich działalność wykracza poza Europę. Komunikacja i koordynacja nie może zatrzymać się na granicach unii bankowej. Chcemy wzmocnić integrację krajowych organów resolution i budować wspólna kulturę także z organami poza unią bankową. (…) Bardzo brakuje mechanizmu wsparcia płynnościowego, które powinno pochodzić z banków centralnych. W USA odbywać ma się to na fundamencie porozumienia między władzami publicznymi a bankiem centralnym

- Jesteśmy za modelem „pod jednym dachem” funduszu restrukturyzacji i funduszu gwarancji depozytów, jak to jest w Bankowym Funduszu Gwarancyjnym. (…) Wydaje mi się, że strategia bail-in może się sprawdzić, ale problem może być z jej realizacją w kryzysie płynności. Dlatego może rozwiązaniem byłoby stworzenie osobnych planów dla kryzysów płynności i dla erozji kapitałowej

- Musimy uruchomić infrastrukturę niskoemisyjną. Potrzebna jest w tym zakresie prawdziwa rewolucja.(…) Zgodność z taksonomią koreluje lepsze rezultaty na rynku, rozwiązanie ramowe wygląda korzystnie, ale wiele kawałków tej układanki musimy jednak dopasować. EU Platform on Sustainable Finance pracuje nad tym, żeby kryteria (taksonomii) były użyteczne (…) a także chcemy wspierać trud małych i średnich przedsiębiorstw do zrównoważonego finansowania

- Dopóki nie pojawi się zupełnie nowa dostępność energii będzie ryzyko inflacji. Cena elektryczności w Europie musi być 2-3 razy mniejsza, żeby przemysł w Europie był konkurencyjny Geopolityka to również dostawy. Jeśli ktoś ma dużo źródeł dostaw, jest w lepszej sytuacji.(…) W 2022 roku inwestycje w USA były 1,6 razy większe niż w Europie. Jeśli będzie się to tak utrzymywać, będzie przesądzać o konkurencyjności Europy