• 1. Pięć najważniejszych rekomendowanych działań w polityce gospodarczej Polski do 2022 roku

    Rekomendacje makroekonomistów Europejskiego Kongresu Finansowego

    Najważniejszym i najpilniejszym wyzwaniem dla polityki gospodarczej w najbliższych trzech latach będzie reforma finansów publicznych, w szczególności wzmocnienie dyscypliny budżetowej. Przewidywany wzrost obciążeń budżetu, wynikający głównie z dodatkowych transferów socjalnych nastąpi bowiem w warunkach słabnącej koniunktury gospodarczej.

    Rekomendujemy:

    1. Prowadzenie antycyklicznej polityki gospodarczej, tworzenie buforów fiskalnych. Oznacza to co najmniej istotne zmniejszenie deficytu strukturalnego w okresie dobrej koniunktury. Dzięki temu stworzymy niezbędne pole manewru kiedy nastąpi pogorszenie koniunktury. Warto dodać, że antycykliczna polityka gospodarcza stanowi konieczny warunek trwałej redukcji bezrobocia i w związku tym jest polityką prospołeczną, stwarzającą warunki do redukcji ubóstwa i wykluczenia społecznego.
    2. Działania na rzecz ograniczenia deficytu strukturalnego, w tym ograniczenie sztywnych wydatków budżetu, oraz racjonalizację systemu transferów socjalnych. Warto rozważyć racjonalizację wydatków z tytułu „Rodzina 500+” w stronę wspierania zachęt do pracy (np. „ujemny” podatek dochodowy dla osób o niskich uposażeniach) oraz zwiększenia roli ulg podatkowych (zwiększenie kwoty wolnej dla każdego, znaczne ulgi podatkowe zależne od ilości wychowywanych dzieci) w miejsce bezwarunkowych wypłat gotówki.

    Priorytetowym wyzwaniem, rekomendowanym przez ekspertów EKF już w ubiegłych latach, pozostają działania związane ze zniwelowaniem bariery pogłębiającego się deficytu zasobów pracy. Przekłada się ona na presję płacową i presję na marże przedsiębiorstw, ale co warto dodać może stymulować pracooszczędne innowacje. Warto zatem rozważyć przygotowanie kompleksowej strategii rynku pracy w Polsce w obliczu zmian demograficznych. W celu przełamania bariery deficytu zasobów pracy, eksperci EKF proponują w szczególności:

    1. Zwiększyć aktywność zawodową społeczeństwa, w szczególności poprzez:
    • odbudowę i rozbudowę szkolnictwa zawodowego oraz wdrożenie modelu edukacji opartego na analizie potrzeb rynkowych;
    • stymulowanie aktywizacji zawodowej seniorów lub wydłużenie efektywnego wieku emerytalnego;
    • uatrakcyjnienie telepracy;
    • działania zwiększające mobilność podaży pracy;
    • przesunięcie zasobów pracy w stronę zastosowań najbardziej produktywnych, w tym: – rozszerzenie ucyfrowienia usług publicznych, pozwalające na przekierowanie zasobów pracy z biurokracji do sfery produktywnej (z konsumentów podatków do „płatników netto” podatków); – stworzenie warunków do uwalniania zasobów siły roboczej z aktywności zawodowych o niewielkiej produktywności (np. niewielkie gospodarstwa rolne);
    • podjęcie programów wspierających innowacyjność, mających na celu automatyzację prostszych procesów w celu uwolnienia siły roboczej do zadań o jak najwyższej wartości dodanej. W kontekście wyzwań demograficznych oraz w kontekście cyfryzacji (np. Przemysł 4.0) pożądanym wydaje się większa aktywność edukacyjna (państwa, samorządów przedsiębiorców) w odniesieniu do już teraz dostępnych technologii automatyzacji/robotyzacji, ich zalet, kosztów, potencjału wzrostu efektywności itp. – a w kolejnym kroku wypracowanie strategii wsparcia (np. w postaci ulg podatkowych) inwestycji w tym obszarze;
    • stworzenie mechanizmów wsparcia pracodawców realizujących programy aktywizujące zawodowo kobiety;
    • rozszerzenie aktywności szkoleniowej, aktywizującej długotrwale bezrobotnych i/lub poprawiającej zasób umiejętności bezrobotnych;
    • wprowadzenie zmian w systemie wsparcia osób niepełnosprawnych, wzmacniające bodźce do podjęcia pracy oraz rozszerzenie programów szkoleniowych dla tej grupy;
    • tworzenie warunków do powrotu Polaków z emigracji zarobkowej.
    1. Stworzyć spójną długofalową i inteligentną politykę imigracyjną, a w szczególności pełne otwarcie na napływ pracowników z zagranicy (głównie z Ukrainy i Białorusi) przy jednoczesnych kompleksowych działaniach, aby osiedlali się oni na stale w Polsce wraz ze swoimi rodzinami. Szczególne ułatwienia powinny dotyczyć pracowników wysoko kwalifikowanych. W pierwszej kolejności oznacza to pilne wprowadzenie rozwiązań ułatwiających legalne zatrudnienie obcokrajowców i uzyskanie przez nich prawa stałego pobytu. Należy aktywnie prowadzić industrial policy, a w szczególności zachęcać do imigracji odpowiednio kwalifikowanej siły roboczej.
    1. Wśród ekspertów EKF dominuje opinia, że priorytetowym zadaniem polityki gospodarczej sprzyjającym wzrostowi inwestycji prywatnych jest zwiększenie stabilności regulacyjno-prawnej. Oznacza to konieczność ograniczenia niepewności prawno-instytucjonalnej, stabilności reguł gry i przewidywalności otoczenia regulacyjnego. Ograniczenie niepewności prawno-fiskalnej jest koniecznym warunkiem poprawy klimatu inwestycyjnego i sprzyja inwestycjom prywatnym.

    W celu zwiększenia stabilności regulacyjno-prawnej i praworządności należy m.in.:

    • podjąć stopniowe działania upraszczające system podatkowy i parapodatkowy oraz likwidujące nieuzasadnione dysproporcje (w tym zrównanie poziomu składek KRUS i ZUS, obciążeń i zwolnień podatkowych płaconych przez różne grupy społeczne, przywilejów emerytalnych itp.);
    • dążyć do zawarcia trwałego porozumienia z Komisją Europejską w kwestiach praworządności oraz wzmacniać relacje partnerskie w ramach UE przeciwdziałające tendencjom protekcjonistycznym USA;
    • poprawić przejrzystość, stabilność i przewidywalność otoczenia regulacyjnego w celu zmniejszenia ryzyka i zwiększenia atrakcyjności dla inwestycji prywatnych.
    Rozwiń pełny opisUkryj opisPrzejdź dalej
  • 2. O wiarygodny rozwój polskiego rynku finansowego/kapitałowego

    – zmiany instytucjonalne
    – stanowienie regulacji

    Do głównych wyzwań stojących przed rynkiem finansowym i jego uczestnikami należą:

    • Odbudowa zaufania do rynku finansowego, organów nadzoru nad rynkiem finansowym
      i instytucji finansowych
    • Konkurencyjność polskiego rynku finansowego, jego bezpieczeństwo i rozwój
    1. Zmiany instytucjonalne w polskim modelu nadzoru nad rynkiem finansowym

    Polski model nadzoru nad rynkiem finansowym funkcjonuje w obecnym modelu od 2008 r. Jest on wynikiem procesu integracji sektorowych organów nadzoru, zapoczątkowanego w 2002.

    Obecnie nasz model nadzoru jest klasyfikowany jako zintegrowany, nadzór skupiony w rękach w jednej  instytucji (KNF) i pełniący nadzór nad sektorem bankowym, ubezpieczeniowym i rynkiem kapitałowym.

    W praktyce, obok KNF mamy jeszcze Rzecznika Finansowego i UOKIK, których celem jest ochrona konsumenta/klienta na rynku finansowym, z czego UOKIK ma uprawnienia do nakładania sankcji na instytucje finansowe z tytułu nieuczciwych praktyk na rynku finansowym. Organem nadzoru makroostrożnościowego w Polsce jest Komitet Stabilności Finansowej, który jest wyposażony jedynie w instrumenty o charakterze „miękkiego oddziaływania” (stanowiska i rekomendacje), szczątkowy nadzór mikroostrożnościowy nad bankami sprawuje NBP (w NBP funkcjonuje cały wydział prowadzący analityczny nadzór nad bankami komercyjnymi oraz zrzeszeniami spółdzielczych banków). W Ministerstwie Finansów mamy również Generalnego Inspektora Informacji Finansowej, którego zadaniem jest przeciwdziałanie praniu brudnych pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.
    Powstaje zatem pytanie czy nie jest potrzebny przegląd wszystkich instytucji działających obecnie w ramach systemu nadzoru nad rynkiem finansowym pod kątem ich kompetencji, uprawnień i zasad współpracy pomiędzy tymi instytucjami. Uporządkowanie kompetencji, uprawnień i zasad współpracy mogłoby się przyczynić do:

    1. bardzo potrzebnych operacyjnych synergii między nadzorem mikroostrożnościowym i makroostrożnościowym,
    2. sprawniejszego funkcjonowania nadzoru i jasnego podziału kompetencji pomiędzy organami nadzoru nad rynku,
    3. wyposażenia organów nadzoru w nowe uprawnienia, tam gdzie jest to potrzebne,
    4. zwiększenia bezpieczeństwa na rynku, a także ochrony klienta na rynku finansowym.

    W tym celu pomocne wydaje się przyjrzenie się modelom nadzoru nad rynkiem finansowym, funkcjonującym w innych krajach, które uznawane są za jedne z bardziej efektywnych. Do ciekawych przykładów best practices należy zaliczyć, np.: tworzenie wspólnych jednostek pomiędzy instytucjami, czy tez tworzenie ciał doradczych składających się z przedstawicieli biznesu, ekspertów z rynku finansowego. Ciekawym przykładem zaś modelu nadzoru jest np. model Twin Peaks (dwóch wzgórz), funkcjonujący obecnie w Wielkiej Brytanii, Australii, Nowej Zelandii, Holandii, Belgii. Cechą charakterystyczną tego modelu jest specjalizacja nadzorcza według celów. Przewiduje on dwa oddzielne organy nadzoru finansowego, jeden wyspecjalizowany w monitorowaniu ostrożnościowym instytucji regulowanych, a drugi w nadzorze nad rynkiem („conduct of business”) i ochronie konsumentów na rynku finansowym. Ponadto, model Twin Peaks oparty jest na bliskiej współpracy obu organów („wzgórz”), opartych o umowy i współpracę operacyjną, wykorzystującą potencjalne synergie wynikające z nadzoru ostrożnościowego i nadzoru nad rynkiem i nadzoru konsumenckiego różnych rodzajów instytucji finansowych.

    W tym kontekście warto przyjrzeć się też jak przy obecnie funkcjonującym modelu nadzoru nad rynkiem finansowym, rozwijają się jego poszczególne sektory. Tu w szczególności warto zwrócić uwagę na rynek kapitałowy, który od wielu lat jest w kryzysie. Polski rynek kapitałowy charakteryzuje brak nowych inwestorów, słabe obroty, niskie wyceny, słabo rozwinięty ład korporacyjny, ogólny brak zaufania ze względu na ryzyko. Powstaje zatem pytanie – co spowodowało i co powoduje, że polski rynek kapitałowy się nie rozwija? Na ile regulator i nadzorca rynku powinni szukać proaktywnie rozwiązań, aby ten rynek się rozwijał?

    Rekomendacje:

    1. Przegląd wszystkich instytucji działających obecnie w ramach systemu nadzoru nad rynkiem finansowym pod kątem ich liczby, celów, kompetencji, uprawnień i zasad współpracy pomiędzy tymi instytucjami, a także składu.
    2. Wypracowanie kierunków potrzebnych zmian w całym systemie nadzoru nad rynkiem finansowym.
    3. Ważnym elementem przyszłego modelu nadzoru powinien być również nowy cel określony w przepisach prawa: „dbałość o rozwój rynku finansowego, w tym rynku kapitałowego”. Organy nadzoru powinny zostać wyposażone w narzędzia (stosowne kompetencje i uprawnienia), aby móc ten cel realizować.
    4. „Dbałość o rozwój rynku kapitałowego” wymaga zmian koncepcyjnych, zmian w przepisach prawa, a przede wszystkim wymaga dobrej strategii rozwoju rynku kapitałowego.
    5. Ważnym elementem świadczącym o sprawnym państwie i nadzorze finansowym jest możliwość w miarę szybkiego/sprawnego rozpoznawania spraw przez organy administracji publicznej i sądy. Możliwość szybkiego dochodzenia roszczeń przez konsumentów na rynku finansowym. Stąd proponuje się powołanie wyspecjalizowanego Sądu ds. Rynku Finansowego lub wyspecjalizowanych wydziałów w sądach rozpatrujących skomplikowane sprawy z zakresu funkcjonowania rynków finansowych. Jako dobre przykłady mogą w tej kwestii służyć: Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów czy projektowany sąd ds. własności intelektualnej (nowela KPC z marca 2019 r.).
    1. Zwiększenie roli i znaczenia zasady proporcjonalności w stanowieniu regulacji dla rynku finansowego

    Obecnie znacząca część regulacji regulująca funkcjonowanie rynków finansowanych i instytucji finansowych tworzona jest na poziomie Unii Europejskiej. Jedną z konsekwencji kryzysu finansowego 2008 było zwiększenie liczby tych regulacji i uczynienie ich bardziej restrykcyjnymi. Pomimo słuszności tych działań, wiele z tych regulacji jest nieproporcjonalna dla wielu rynków krajowych i działających na nich instytucji finansowych, generując dla nich duże obciążenia i koszty wdrożeniowe. Drugim ważnym aspektem jest implementacja przepisów unijnych do prawa krajowego, w trakcie to którego procesu często dochodzi do zjawiska tzw. gold platingu, zjawiska negatywnie wpływającego na atrakcyjność danego rynku dla inwestorów i konkurencyjność instytucji finansowych.

    Rekomendacje:

    W celu zwiększenia jakości stanowionego prawa na poziomie UE i zapewnienia stosowania zasady proporcjonalności, niezbędne jest zwiększenie aktywności uczestników rynku w procesie stanowienia prawa unijnego, którzy na wczesnym etapie sygnalizowaliby brak proporcjonalności (monitoring legislacyjny UE i opracowywanie OSR na potrzeby unijnego procesu legislacyjnego).

    1. Odejść od roli prymusa w poziomie implementacji przepisów unijnych (wdrażanie najbardziej restrykcyjnych opcji), w celu umożliwienia rozwoju rynku.
    2. Wdrożyć zasadę UE + 0, co przyczyni się do ograniczenia zjawiska gold platingu. Zostawić elastyczność tylko tam gdzie są potrzebne doregulowania specyficznych ryzyk, nieobjętych w sposób właściwy przepisami UE.
    3. Powołać przy Ministerstwie Finansów doradczą grupę legislacyjną ds. rynku finansowego, która będzie monitorowała i uczestniczyła w debacie na temat nadchodzących przepisów  UE i jej skutków dla polskiego rynku finansowego, z uwzględnieniem potencjalnych niezamierzonych negatywnych konsekwencji. Pierwszym zadaniem grupy roboczej mogłaby być np. identyfikacja nadmiarowych regulacji rynku finansowego, które uniemożliwiają rozwój rynku.
    4. Stosować i promować  zasadę proporcjonalności:
      1. na poziomie kształtowania prawa i praktyk w UE
      2. w trakcie procesu transpozycji prawa UE do prawa krajowego oraz w trakcie tworzenia prawa lokalnego
      3. w egzekwowaniu wymogów prawa (o ile jest to możliwe) i wytycznych.
    Rozwiń pełny opisUkryj opisPrzejdź dalej
  • 3. Rekomendacja w obszarze cyberbezpieczeństwa sektora finansowego

    Uczestnicy Europejskiego Kongresu Finansowego podkreślili rolę innowacyjnych rozwiązań będących siłami napędowymi rozwoju sektora finansowego oraz całej gospodarki. Postęp w oparciu o rozbudowane łańcuchy wartości na które składają się różnorodni gracze, szybkość zachodzących zmian, i ich liczba sprawiają, że cyberbezpieczeństwo dla wszystkich uczestników staje się coraz większym wyzwaniem.

    Zastosowanie odpowiednich rozwiązań pozwalających na optymalne działanie w tej rzeczywistości wymaga zastosowania zarówno technologii umożliwiających zwinne działanie, jak i rozwiązań organizacyjnych i prawnych bazujących na współpracy zarówno wewnątrz sektora jak i międzysektorowej. Dotyczy to zarówno podmiotów, które wchodzą w skład poszczególnych sektorów, jak również spółek/organizacji które dostarczają usługi i produkty dla podmiotów tzw „Łańcucha dostaw”.

    Powyższe, podkreśla potrzebę kontynuacji dotychczasowych rekomendacji powstałych w trakcie poprzednich edycji EKF, w szczególności w obszarze działania Bankowego Centrum Cyberbezpieczeństwa oraz działań informacyjno-edukacyjnych  wśród społeczeństwa zmierzających do podniesienia poziomu świadomości dotyczących zagrożeń i możliwości ochrony jak również podjęcia nowych inicjatyw.

    Cele rekomendowanych działań są następujące:

    1. Kontynuacja efektywnej, kompleksowej i spójnej ochrony instytucji finansowych, bazującej zarówno na współpracy sektorowej jak poza sektorowej,  stanowiącej istotny element bezpieczeństwa Państwa.
    2. Adopcja rozwiązań zapewniających wysoki poziom bezpieczeństwa.
    3. Dalsza operacjonalizacja współpracy wewnątrz sektora oraz międzysektorowych działań z zakresu cyberbezpieczeństwa, szczególnie dla nowych modeli procesów biznesowych opartych na otwartej bankowości i federacyjnej tożsamości cyfrowej.
    4. Wypracowanie zmian regulacyjnych umożliwiających zastosowanie nowoczesnych technologii.

    Rekomendowane działania:
    Działania strategiczne i operacyjne

    1. Wzmocnienie ekosystemu sektorowego przeciwdziałania fraudom i „praniu brudnych pieniędzy” poprzez wykorzystanie informacji gromadzonych przez KIR, BIK i ZBP, uwzględniające:
      1. Wiodącą rolę KIR w budowaniu rozwiązania wspierającego sektorowe działania AML,
      2. Współpracę KIR  i BIK w budowaniu rozwiązania wspierającego sektorowe działania antyfraudowe,
      3. Koordynacyjną rolę ZBP w środowisku bankowym oraz współpracy z innymi sektorami i wypracowania propozycji niezbędnych rozwiązań prawnych oraz organizacyjnych.
    2. Wprowadzenie w jak najszybszym czasie postulowanych przez sektor bankowy i uzgodniony z Ministerstwem Finansów, zmian regulacji umożliwiających wymianę danych między organizacjami wewnątrz sektora finansowego oraz z instytucjami nadzoru.
    3. Zacieśnienie współpracy z innymi jednostkami państwa, w tym NASK oraz z sektorem telekomunikacyjnym w zakresie przeciwdziałania cyberprzestępczości
    4. Wykorzystane rozwiązań chmury obliczeniowej w celu dokonania transformacji cyfrowej, w tym również rozwiązań oferowanych przez  Operatora Chmury krajowej w sektorze finansowym, jako narzędzie zwiększenia efektywności, poprawy konkurencyjności sektora w stosunku do rosnącej konkurencji poza bankowej oraz zwiększenie poziomu bezpieczeństwa rozwiązań bankowych.
    5. Zniesienie barier prawnych lub interpretacji prawnych stopujących adopcję rozwiązań chmurowych, poprzez;
      1. Przygotowanie opisów stosowanych lub planowanych standardów bezpieczeństwa dedykowanych dla rozwiązań sektora finansowego
      2. W dialogu z KNF przygotowanie propozycji zmian prawnych lub ich interpretacji prawnych mających w obszarach analizy ryzyka, podejścia do planów awaryjnych oraz odpowiedzialności outsourcera i podoutsourcerów,
      3. Opinia nadzorców zagadnienia przetwarzania zaszyfrowanych danych bankowych w chmurze w stosunku do tajemnicy bankowej oraz zgodności z RODO i braku konieczności zbierania zgód Klientów na takie rozwiązania.
    6. Poszerzenie bazy podmiotów korzystających z platform KIR i BIK skutkujących poprawą skuteczności funkcji predykcyjnych.
    7. Budowa modelu oceny ryzyka związanego z funkcjonowaniem „Łańcucha dostaw” (TPRM – Third Party Risk Management), w tym przygotowanie zestawu wymagań, dobrych praktyk w w/w obszarze co pozwoli na systemowe podniesienie bezpieczeństwa dostarczanych produktów/usług  w ramach sektora finansowego (ochrona łańcucha dostaw).
    Rozwiń pełny opisUkryj opisPrzejdź dalej
  • 4. Rekomendacje wynikające z wyzwań IT stojących przed polską bankowością

    Wprowadzenie

    Do głównych wyzwań IT stojących przed polską bankowością, poza cyberbezpieczeństwem, zalicza się:

    1. sztuczną inteligencję (AI) i technologie chmurowe (cloud),
    2. personalizację usług bankowych.

    Rekomendacje

    Ad 1. Regulacyjne otwarcie sektora na nowe technologie, szczególnie w zakresie sztucznej inteligencji oraz technologii chmurowych.

    Wyniki naszych badań ankietowych wskazują na duże zainteresowanie wykorzystaniem sztucznej inteligencji (AI) w procesach bankowych. Do podstawowych zastosowań AI należy zarządzanie portfelem, obsługa klienta czy zwalczanie nadużyć. Z punktu widzenia obsługi klienta, AI pozwala zmniejszyć koszty, zapewnić lepsze doświadczenie klientów dzięki bardziej odpowiedniemu dopasowaniu oferty czy umożliwieniu obsługi poza godzinami pracy banku.

    W zastosowaniach technologii takich jak AI istotny jest także aspekt etyczny (poziom wiedzy o kliencie, dyskryminacja w procesach, prawo do prywatności).

    Odpowiedzią na rosnące zapotrzebowanie na moc obliczeniową, spowodowane presją na skrócenie time-to-market, wzrostem liczby wykorzystywanych rozwiązań IT w banku jest chmura obliczeniowa. Potwierdzeniem dużego zainteresowania usługami chmury jest wysoka pozycja tego zagadnienia w ankiecie przeprowadzanej wśród CIO. Rozwiązania, które warto rozważyć to np. Chmura Krajowa, ale również chmura hybrydowa i chmura publiczna. Większe wykorzystanie chmury może pomóc w osiągnięciu efektu synergii w zakresie technologii takich jak AI czy blockchain.

    Wykorzystanie najnowszych technologii takich jak big data, chmura i AI przez sektor bankowy może okazać się kluczowe dla zdobycia przewag konkurencyjnych. Niestety sektor bankowy jest silnie regulowany, w szczególności w obszarze outsourcingu, tajemnicy bankowej oraz np. RODO i w odróżnieniu od m.in. fintechów regulacyjne/prawne bariery znacznie ograniczają możliwości wykorzystania tych technologii. Realia polskiego rynku są obecnie takie, że aktywnie pozyskują polskich klientów „neobanki” jak np. Revolut (który od niedawna ma licencję bankową na Litwie, i bardzo dynamicznie pozyskuje klientów w Polsce – ma ich zapewne ponad 500 tys.), czy N26 – które również oficjalnie rozpoczęło działalność w naszym kraju. Te podmioty mają dużo mniejsze ograniczenia w kwestii wykorzystywania infrastruktury w chmurze niż polskie banki (lub nie mają ich w ogóle). Postrzegają budowanie swoich usług na tej infrastrukturze (i słusznie) jako element przewagi konkurencyjnej – głównie w kwestii szybkości i modyfikowania swoich usług. Polski regulator ma bardzo niewielki na nich wpływ, a w związku z obowiązującymi umowami międzynarodowymi podmioty te mają pełną dowolność działania na naszym rynku. Nasuwa się pytanie, czy nadmierna ostrożność regulatora i krajowych banków w kwestii adopcji chmury nie buduje strukturalnej przewagi konkurencyjnej tychże zagranicznych podmiotów. Przewagi, która nie jest dobra w długofalowym interesie ani dla polskiego sektora bankowego, ani jego regulatorów ani wręcz państwa.

    W związku z tym rekomendowane są następujące działania:

    1. Wypracowanie na poziomie regulatorów oraz sektora, podejścia do kontroli oraz odpowiedzialności etycznej dla usług bazujących na wykorzystaniu sztucznej inteligencji (również z wykorzystaniem Big Data i chmury). Włączenie się w światową dyskusję o kwestiach etycznych nt. etyki sztucznej inteligencji.
    2. Sektorowa dyskusja z tezami przedstawionymi w dokumencie „Założenia do strategii AI w Polsce – plan działania Ministerstwa Cyfryzacji”.
    3. Szersza współpraca sektorowa – banki mogłyby skorzystać np. na stworzeniu wspólnej platformy typu apps marketplace pozwalającej na udostępnianie własnych rozwiązań AI np. na zasadzie Software as a Service.
    4. Zweryfikowanie wartości płynących z wykorzystania rozwiązań AI w sektorowych inicjatywach w zakresie cyberbezpieczeństwa.
    5. Ustanowienie, we współpracy z nadzorem, standardów wykorzystania chmury, które istotnie uproszczą i przyspieszą jej adaptację przy jednoczesnym zapewnieniu  bezpieczeństwa.
    6. Rozważenie możliwości zastosowania rozwiązań chmurowych dla nowopowstających rozwiązań sektorowych, np. antyfraud lub AI/Analitics as a Service oraz rozszerzenie współpracy na inne sektory rynku (np. energetyka, sektor publiczny, ochrona zdrowia). Nie będzie to jednak możliwe bez zmian legislacyjnych i podejścia nadzoru, m.in. w obszarze zapewnienia bezpieczeństwa i poufności danych przetwarzanych w chmurze prywatnej.
    7. Wpływanie na zmiany programów nauczania, w szczególności szkolnictwa wyższego, w celu zapewnienia kadry wykwalifikowanej w zakresie najnowszych technologii.
    8. Konieczność wypracowania przez KNF i sektor bankowy rozwiązania regulacyjnego uwzględniającego wykorzystanie chmury obliczeniowej w sektorze, w szczególności podejścia do:
    • nieograniczonej odpowiedzialności podmiotu świadczącego outsourcing kwalifikowany,
    • możliwość wykorzystania przez podmiot świadczący usługi chmurowe usług innych podmiotów jako podwykonawca (częściowy pod-outsourcing).
    1. Przygotowanie stanowiska regulatorów (w tym RODO) w sprawie dostępu do tajemnicy bankowej w przypadku przetwarzania danych objętych tajemnicą bankową w rozwiązaniach chmurowych wykorzystujących szyfrowanie danych w sposób uniemożliwiający odczytanie przez dostawców chmury (akceptacja regulatorów, że przetwarzanie zaszyfrowanych danych nie łamie tajemnicy bankowej oraz jest akceptowana jako zgodna z RODO).

    Ad. 2. Rekomendowane działania w obszarze personalizacji usług bankowych
    Dotyczy zagadnień: personalizacja usług bankowych i sztuczna inteligencja

    Dane stają się narzędziem osiągnięcia sukcesu, w tym dopasowania do produktów i usług bankowych. Fintechy oraz m.in. GAFAA nie podlegają restrykcyjnym regulacjom unijnym i krajowym (polskim) w takim stopniu jak sektor bankowy. Daje im to niesamowitą przewagę w dostępie do danych polskich obywateli i masowego przetwarzania/analizy danych.

    Wyniki ankiety jasno pokazują, że personalizacja usług bankowych staje się wyzwaniem coraz częściej podejmowanym przez działy biznesowe i technologiczne banków. Personalizacja staje się koniecznością szczególnie ze względu na rosnącą konkurencję ze strony startupów i, potencjalnie, gigantów technologicznych takich jak Google czy Facebook. Przykład Revoluta wskazuje, że osiągnięcie przez startupy fintech globalnej skali działania jest możliwe a ich działalność może mieć znaczący wpływ na banki.
    Sztuczna inteligencja może być istotnym akceleratorem w wielu obszarach, na przykład rekomendować sposób kontaktu z klientem, dynamicznie dostosowywać język przekazu do jego preferencji, zbierać dane jakościowe o kliencie w trakcie komunikacji czy wspierać go w procesie interakcji z bankiem.

    Silniejsze zaangażowanie się i współpraca na linii e-government – sektor bankowy w zakresie aktywnej promocji Polski Bezgotówkowej oraz cyfrowych procesów, m.in. eParagon, eFaktura, płatności bezgotówkowe, promocja identyfikacji elektronicznej w kanałach bankowości elektronicznej będą budowały przewagę konkurencyjną w stosunku do podmiotów niebankowych.

    W związku z tym rekomendowane są następujące działania:

    1. Budowanie międzysektorowych aliansów (otoczenie biznesowe) w celu tworzenia spersonalizowanej relacji z klientem (firmy handlowe, telekomunikacyjne, energetyczne, ubezpieczeniowe itd.).
    2. Ustalenie standardów związanych z wykorzystaniem nowoczesnych technologii do działań personalizacyjnych w zakresie prywatności, bezpieczeństwa i wpływu klientów na działania banków.
    3. Ustalenie zasad transparentności modeli personalizacyjnych jako kluczowej kwestii w zakresie praw klienta – zapewnienie możliwości manualnej rekalibracji modelu przez klientów.
    4. Zabezpieczenie interesów grup o specyficznych potrzebach (osoby starsze, niepełnosprawni), których specyfika może prowadzić do przedstawiania im mniej korzystnych ofert rynkowych.
    5. Silniejsze zaangażowanie się państwa w aktywną promocję i zniesienie barier regulacyjnych w obszarach płatności bezgotówkowych oraz cyfryzacji procesów gospodarczych, m.in. poprzez:
      1. zrównanie płatności bezgotówkowych z gotówkowymi, tj. obowiązek udostępnienia płatności bezgotówkowej na życzenie Klienta/Konsumenta,
      2. zrównanie paragonów elektronicznych z wersją papierową,
      3. wyznaczenie terminu wprowadzenia obowiązku udostępniania na życzenie Klienta/Konsumenta eParagonu,
      4. digitalizacja i odmiejscowienie procesów gospodarczych poprzez upowszechnianie eFaktur, dokumentów elektronicznych w powiązaniu i w oparciu o elektroniczną tożsamość i podpis elektroniczny.
    Rozwiń pełny opisUkryj opisPrzejdź dalej
  • 5. Kierunki usprawniania funkcjonowania rynku Consumer Finance

    1. Instytucje pożyczkowe znajdują się w stałym procesie regulacyjnym polskiego ustawodawstwa. Propozycje legislacyjne składane są często wskutek obserwacji incydentalnych, odpowiednio medialnie nagłośnionych, przypadków łamania przepisów obowiązującego prawa przez podmioty, które zwykle nie mają nic wspólnego z poprawnie funkcjonującymi na rynku consumer finance przedsiębiorstwami. Bardzo często w toku analizy prezentowanych publicznie przypadków nadużyć okazuje się, że w polskim porządku prawnym już istnieją odpowiednie przepisy, które zapobiegłyby patologizacji, ale z powodu niskiej świadomości prawnej lub braku odpowiednich narzędzi proceduralnych nie są stosowane. Niska skuteczność egzekucji prawa prowadzi do rozwoju szarej, a w wielu przypadkach wręcz czarnej strefy. Pomimo istnienia w przepisach prawa dotkliwych sankcji karnych za przestępstwa popełniane na rynku finansowym, brak poczucia nieuchronności kary sprzyja funkcjonowaniu niektórych podmiotów na granicy, a wręcz w sprzeczności, z przepisami prawa. Brakuje współpracy i wymiany informacji pomiędzy organami dedykowanymi ochronie konsumentów a organami ścigania. Wszystko to powoduje, że walka z szarą strefą jest nieskuteczna.

    Rekomendacje:

    1. Zwiększenie skuteczności organów Państwa w egzekwowaniu prawa, między innymi przez powoływanie wyspecjalizowanych jednostek na poziomie organów ścigania i sądów oraz zwiększenie nakładów na ich edukację w zakresie przepisów odnoszących się do rynku finansowego, w celu zwiększenia efektywności w zwalczaniu nadużyć, przeciwdziałaniu zjawisku wyłudzeń i fraudów na rynku finansowym. Niezbędne jest ponadto zapewnienie odpowiedniej komunikacji pomiędzy organami ochrony konsumentów, nadzoru nad rynkiem finansowym oraz organami ścigania.
    2. Rzetelna ewaluacja przepisów obowiązujących przed dokonaniem zmian systemowych.
    1. Znaczna część proponowanych przepisów prawnych na rynku consumer finance ma charakter reaktywny. W przypadku projektów regulacji, nawet o kluczowym charakterze dla funkcjonowania całego rynku, w szczególności finansowego, brak jest rzetelnego oszacowania skutków regulacji w ujęciu bezpośrednim i pośrednim.

    Rekomendacje:

    1. Wprowadzenie zasady adekwatności dla propozycji nowych przepisów w zakresie analizy ich prawidłowego adresowania i późniejszej egzekucji.
    2. Podjęcie działań dla zdecydowanej poprawy w zakresie podejścia i praktyk projektodawców, legislatorów do zasad tworzenia prawa, w tym potrzeba restrykcyjnego traktowania jako podstawowego obowiązku opracowywania rzetelnego oszacowania skutków regulacji (OSR), opartego o pogłębione badania, wsparcie OSR opiniami eksperckimi.
    3. Elementem niezbędnym każdego oszacowania skutków regulacji w obszarze rynku konsumenckiego, winno być również odniesienie się w nim do kwestii potencjalnego wpływu na kondycję moralną konsumentów w obszarze finansów i potencjalnego ryzyka pogłębiania się postaw i zachowań nierzetelnych w relacjach gospodarczych.
    4. Uwzględnienie w dyskusji publicznej i procesie kształtowania prawa skutków negatywnego wpływu informacji o potencjalnych zmianach na bieżące procesy biznesowe, w ujęciu kosztów dla rynku, jakie generuje niepewność legislacyjna oraz oszacowanie skali utraconych korzyści w jej wyniku.
    1. Poziom moralności finansowej w Polsce od wielu lat jest relatywnie niski. Obserwowane na przestrzeni ostatnich dalsze obniżanie się skłonności Polaków do regulowania zobowiązań przekłada się bezpośrednio na wzrost poziomu ryzyka kredytowego na rynku kredytów konsumenckich, ze wszystkim tego istotnymi konsekwencjami społecznymi, gospodarczymi, budżetowymi. Wśród negatywnych skutków niskiej moralności są i te, oddziałujące na dobrobyt osób fizycznych, lokujących w bankach swoje oszczędności i uzyskujących z tego tytułu niższe wynagrodzenie, niż mogliby uzyskać przy wyższej kulturze etycznej kredytobiorców. Konsekwencją wyższego poziomu ryzyka kredytowego, jest także wzrost kosztów pozyskania finansowania akcji kredytowej, co odzwierciedla się w wyższych cenach kredytów dla konsumentów i osłabia pozytywne skutki działania presji konkurencyjnej na obniżanie cen dla kredytobiorców. Nie można pomijać również skutków niskiej moralności finansowej Polaków dla stabilności systemu finansowego, obniżanej w wyniku wyższych odpisów na kredyty zagrożone w sektorze bankowym. Traci również budżet państwa poprzez niższe wyniki finansowe banków.

    Rekomendacje:

    1. Jednym z czynników poprawy tej sytuacji jest edukacja konsumentów ukierunkowana na zagadnienia z zakresu moralności finansowej i obowiązku spłaty zaciąganych zobowiązań.
    2. Drugim, nie mniej ważnym kierunkiem, byłoby zwiększanie formalnej odpowiedzialności aplikujących o kredyt, w odniesieniu do wykonywania takich obowiązków, jak na przykład:
    1. podawanie rzetelnych i niezwłoczne aktualizowanie danych kontaktowych przez osobę korzystającą z produktów finansowych, w szczególności kredytowych,
    2. podawanie prawdziwych danych o swojej sytuacji finansowej w trakcie ubiegania się o kredyt,
    3. informowanie kredytodawców o zmianach w sytuacji finansowej przez kredytobiorców, w tym o pozyskaniu dodatkowego finansowania u innego kredytodawcy.

    Wymagałoby to stosownych zmian w prawie, zwiększając odpowiedzialność konsumentów za nierzetelne, czy wprost nieuczciwe zachowania w procesie zaciągania kredytów i ich spłaty.

    1. Trzecim czynnikiem przeciwdziałania negatywnym skutkom niskiej moralności finansowej Polaków jest zwiększenie bezpłatnego dostępu dla wierzycieli, w tym pierwotnych i wtórnych, do jak największego zakresu publicznych rejestrów danych. Należałoby również rozważyć ideę stworzenia ogólnopolskiego rejestru danych o aktualnym miejscu zamieszkania/danych kontaktowych, co pozwoliłoby także konsumentom na uniknięcie w wielu przypadkach bardzo poważnych konsekwencji, związanych z brakiem możliwości skomunikowania się wierzyciela, sądu, komornika z konsumentem, z obowiązkiem ich bieżącego aktualizowania.
    1. Niedostosowanie otoczenia prawnego CF do aktualnego etapu rozwoju sektora, wynikającego między innymi z jego postępującej digitalizacji, zwiększania zaangażowania sektora CF w finansowanie zakupów w modelu e-commerce wymaga dostosowania w zakresie przepisów prawa. Wymagają takiego działania w obszarze legislacji oczekiwania klientów odnośnie poprawy jakości świadczonych usług kredytowych, głównie w zakresie poprawy wygody korzystania z nich i skracania czasu, niezbędnego na przeprowadzenie procesu kredytowego, a także zawierania transakcji kredytowych online, w tym towarzyszących zakupom w modelu e-commerce. To zaś wymaga rozwiązania problemów prawnych, związanych z weryfikacją i identyfikacją klientów, zawierania umów online i dostępu do danych, umożliwiając między innymi integrowanie danych z różnych ich źródeł.

    Rekomendacje:

    1. Odpowiednie dostosowanie przepisów prawa, pozwalających na efektywną i skuteczną weryfikację i identyfikację klientów dla zapewnienia bezpiecznego z punktu widzenia prawnego, zawierania umów kredytowych online i dostępu do danych.
    2. Niezbędne jest powiększanie możliwości wykorzystania zjawiska BIG Data, umożliwiając między innymi sprawne integrowanie danych z różnych ich źródeł.
    3. Zapewnienie równego dostępu do wypracowanych przez rynek metod potwierdzania e-tożsamości w sektorze finansowym.
    Rozwiń pełny opisUkryj opisPrzejdź dalej
  • 6. Uwzględnienie ryzyk związanych ze zmianami klimatu w monitoringu stabilności finansowej

    Wprowadzenie

    Ryzyka związane ze zmianami klimatu są źródłem ryzyka na rynkach finansowych i dla instytucji finansowych. Dlatego znalazły się w obszarze zainteresowania banków centralnych i nadzorców rynków finansowych. W grudniu 2017 roku z inicjatywy Banku Francji osiem banków centralnych zawiązało sieć banków centralnych i nadzorców w sprawie zazieleniania systemu finansowego (Network of Central Banks and Supervisors for Greening the Financial System – NGFS). Obecnie NGFS liczy 36 członków i sześciu obserwatorów. Zasadniczym celem jest wzmocnienie odporności systemu finansowego na ryzyka powiązane ze zmianami klimatu oraz mobilizacja kapitału na zielone inwestycje. Te ryzyka z kolei wynikają głównie nieuwzględniania ich w wycenach aktywów, na których wartość mogą wpływać zmiany klimatu.

    NGFS opracowała i opublikowała w kwietniu 2019 raport, który zawiera sześć rekomendacji i listę konkretnych działań, zarówno dla banków centralnych i nadzorcówrynków finansowych, jak i innych instytucji finansowych, jak banki czy instytucje ubezpieczeniowe.

    Rekomendacja

    Uwzględnienie ryzyk związanych ze zmianami klimatu w monitoringu stabilności finansowej w sektorze finansowym oraz podjęcie odpowiednich działań ostrożnościowych.

    Uzasadnienie i uszczegółowienie

    Ocena ryzyk związanych ze zmianami klimatu na stabilność systemu finansowego powinna polegać na określeniu głównych kanałów transmisji zmian klimatu na ryzyko finansowe, przyjęciu wskaźników monitorujących te ryzyka oraz określeniu działań przeciwdziałających ich narastaniu i realizacji. Wymaga to gromadzenia i analizowania danych dla różnych scenariuszy uwzględniających tempo i zakres zmian klimatu. Takie działania mogą być z kolei punktem wyjścia do zintegrowania ryzyk związanych ze zmianami klimatu w system nadzoru ostrożnościowego. Będzie to wymagało, aby te ryzyka były oszacowane i rozpoznane na poziomie podmiotów sektora finansowego i brane pod uwagę przy decyzjach inwestycyjnych i zarządczych.

    Rozwiń pełny opisUkryj opisPrzejdź dalej
  • 7. Powszechne przyjęcie zasad odpowiedzialnej bankowości ONZ

    Wprowadzenie

    Principles for Resposible Banking, czyli Zasady Odpowiedzialnej Bankowości zostały opublikowane pod koniec ubiegłego roku przez Inicjatywę Finansową Programu Narodów Zjednoczonych ds. Środowiska (UNEP FI). Oficjalnie zostaną przyjęte podczas  Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych we wrześniu tego roku. Powstały one w ramach UNEP Finance Initiative, która jest partnerstwem UNEP oraz 242 instytucji finansowych z całego świata, w tym 138 banków. Pierwsza wersja Zasad została przygotowana przez 28 globalnych banków, członków UNEP FI. Następnie zostały poddane konsultacjom i tego lata przedstawiona będzie wersja uwzględniająca głosy z konsultacji.

    Głównym założeniem jest to, że banki są równocześnie odpowiedzialne wobec swoich właścicieli (inwestorów), klientów, pracowników oraz całego społeczeństwa. Zasady Odpowiedzialnej Bankowości stanowią ogólne ramy działań dla banków. Ich celem jest uwzględnienie w strategiach banków aspektów środowiskowych i społecznych, a więc tych które zostały przyjęte przez ONZ jako Cele Zrównoważonego Rozwoju oraz w Paryskim Porozumieniu Klimatycznym. Jednocześnie chodzi o to, aby każdy bank mógł te wytyczne wdrażać w swoim modelu biznesowym. Są więc one tak skonstruowane, aby dla każdego podmiotu niezależnie do wielkości, profilu i skali działania, zasięgu operacji czy specjalizacji mogły te zasady być zaadaptowane. Chodzi o to, aby  każdy bank mógł zostać sygnatariuszem Zasad Odpowiedzialnej Bankowości, jeśli w swojej działalności chce wypełniać również cele środowiskowe i społeczne. Zasady przewidują również raportowanie, monitoring i przegląd podejmowanych działań, oraz ich weryfikację. Do tej pory 56 banków z całego świata zostało sygnatariuszami tych zasad.

    Rekomendacja

    Powszechne przyjęcie Zasad Odpowiedzialnej Bankowości przez wszystkie banki działające w Polsce spowoduje, że każdy z nich będzie działał według tych samych reguł na krajowym rynku. Dlatego takie wspólne działanie nie stawiałoby różnych podmiotów w odmiennych warunkach konkurencji.

    Depozytariuszem deklaracji o przyjęciu zasad mógłby być Związek Banków Polskich, który by prowadził otwartą listę sygnatariuszy oraz gromadziłby i upubliczniał dostarczane przez banki raporty. ZBP byłby również weryfikatorem czy Zasady Odpowiedzialnej Bankowości są wypełniane i mógłby stosować sankcje w przypadku ich niedotrzymywania.

    Uzasadnienie

    UNEP FI wpisuje się w globalny ruch zwiększania niefinansowej odpowiedzialności podmiotów z rynku finansowego, a więc dążenia do tego, aby banki, ubezpieczyciele, czy fundusze inwestycyjne brały pod uwagę w swoich działalnościach cele środowiskowe i społeczne. Zasady Odpowiedzialnej Bankowości, aby nie stwarzały pokusy ich omijania prze niektórych powinny być stosowane przez wszystkie podmioty. W ten sposób cele tych Zasad byłyby wypełniane, a podmioty konkurowałyby na tych samych warunkach.

    Rozwiń pełny opisUkryj opisPrzejdź dalej
  • 8. Rekomendacja dotycząca działań w zakresie reformy wskaźników stóp procentowych

    Kryzys finansowy 2008/2009 spowodował m.in. utratę zaufania na rynkach finansowych i związany z tym zanik rynku międzybankowego dla transakcji terminowych. Wycena instrumentów finansowych, w tym większość kredytów mieszkaniowych i korporacyjnych, zaczęła się opierać zatem na cenach ofertowych, a nie transakcyjnych. Stanowi to nie tylko pole do nadużyć finansowych, ale również wypacza mechanizm alokacji kapitału przez system bankowy oraz stwarza zagrożenie dla jego stabilności. Utrzymywanie takiego stanu rzeczy to zgoda na zaburzenia w gospodarce rynkowej i ignorowanie ryzyka systemowego. Dlatego w UE wdrażane jest rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2016/1011 (BMR)1 adresujące zidentyfikowane słabości w konstrukcji wskaźników finansowych.

    Wobec powyższego rekomendujemy:

    1. Zapewnienie dostosowania stawki WIBOR do wymogów Rozporządzenia BMR w celu wyeliminowania ryzyka systemowego związanego z brakiem możliwości kontynuowania stosowania tej stawki
      w umowach dotyczących produktów finansowych po 2021 roku.
    2. Wypracowanie konsensusu sektorowego i wdrożenie rozwiązań prawnych stanowiących określających zasady przejścia na wskaźniki alternatywne w umowach zawieranych przez banki w Polsce, w szczególności w relacji z konsumentami.
    3. Podniesienie priorytetu działań sektorowych oraz poszczególnych instytucji finansowych mających na celu sprawne i płynne dostosowanie do nowego reżimu wskaźników stóp procentowych po Reformie IBOR.
    4. Wsparcie dla inicjatyw zmierzających do utworzenia na polskim rynku finansowym alternatywnych wskaźników stóp procentowych, które będą odpowiadały zróżnicowanym potrzebom uczestników rynku, w szczególności uwzględniających komponent ryzyka kredytowego i ryzyka płynności,  zgodnie z tezami między innymi artykułu opublikowanego w BIS Quarterly Review (2019)2, dokumentem IOSCO (2013)3 oraz raportem FSB (2014)4. Zabezpieczenia rynku przed ryzykiem nadmiernej koncentracji wskaźników, wyprzedzającego budowania rozwiązań alternatywnych względem tych, które w średnim lub długim okresie mogą okazać się nieadekwatne.
    5. Rozważenie możliwości stworzenia zachęt pozwalających na zwiększanie wolumenu oraz wydłużenie duration transakcji w segmencie zabezpieczonych i niezabezpieczonych pożyczek międzybankowych w PLN.

     


    1. Kwestie tempa i sposobu dostosowania krajowych wskaźników referencyjnych do rozporządzenia BMR została również uznana przez polski Komitet Stabilności Finansowej (KSF) jako źródło ryzyka systemowego (grudzień 2018) – http://www.nbp.pl/nadzormakroostroznosciowy/komunikaty/2018-12-17.aspx .
    2. A.Schrimpf, V. Sushko, Beyond LIBOR: a primer on the new reference rates, BIS Quarterly Review, March 2019.
    3. IOSCO Principles for Financial Benchmarks (2013).
    4. Financial Stability Board, Market Participants Group on Reforming Interest Rate Benchmarks, Final Report, March 2014.
    Rozwiń pełny opisUkryj opisPrzejdź dalej
Rekomendacje 2019
Pobierz plikPrzejdź dalej

Rekomendacje Europejskiego Kongresu Finansowego w poprzednich latach

Wybierz wydarzenie
Europejski Kongres Finansowy2-4 czerwca 2025

ZAPISZ SIĘ NA NEWSLETTER!

W ramach newslettera przesyłać będziemy informacje o inicjatywach Samorządowego Kongresu Finansowego. Możesz spodziewać się także zaproszeń do udziału w debatach, ale również materiałów eksperckich w postaci komentarzy, artykułów czy raportów i filmów video.

Wyrażam zgodę na otrzymywanie informacji drogą elektroniczną (newsletter) i listowną na temat innych wydarzeń organizowanych przez Fundację Centrum Myśli Strategicznych. Zgoda jest obowiązkowa. Administratorem moich danych osobowych jest Fundacja Centrum Myśli Strategicznych z siedzibą ul. Stępińska 28, 00-739 Warszawa, e-mail: kontakt@fundacjacms.pl Mam prawo cofnąć zgodę w każdym czasie (dane przetwarzane są do czasu cofnięcia zgody). Mam prawo dostępu do danych, sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo sprzeciwu, prawo wniesienia skargi do organu nadzorczego jakim jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych z siedzibą w Warszawie przy ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa oraz prawo do przeniesienia danych.*

 

Wyszukaj na stronie

Anuluj wyszukiwanie